جستاری در تفاوت های فضایی-هندسی بناهای مذهبی کرمان و یزد (مقایسه تکایای کرمان و حسینیه های یزد)

پژوهش های متعددی به‌صورت مجزا، ویژگی های معماری تکایا و حسینیه ها را موردبررسی قرار داده اند بااین‌حال مقایسه بین این دو بنا به‌عنوان دو فضای و بررسی تفاوت های آن‌ها نیازمند بررسی بیشتری است. در این پژوهش تفاوت های فضایی- هندسی تکایا و مساجد قاجار مورد تحلیل قرار می گیرد. بر این اساس تکایای شهر کرمان و حسینیه های شهر یزد موردمطالعه قرار می گیرد. لازم به ذکر است در شهر کرمان اغلب از واژه تکیه برای فضاهای عزاداری محرم استفاده می‌شده اما در یزد واژه حسینیه، غالب است. در این پژوهش یک سوال مطرح می شود: 1-چه تفاوت های فضایی- هندسی بین تکایای شهر کرمان و حسینیه های یزد وجود دارد؟ برای پاسخ به سوال پژوهش، 3 بنای تکیه و 3 بنای حسینیه در مقیاس محلی انتخاب و وجوه مختلف شکلی آن مقایسه می شوند. نتایج حاکی از استفاده بیشتر از فضای بسته در تکیه نسبت به حسینیه است و درعین‌حال حیاط تکایا در کرمان آزاد تر و با انعطاف بیشتری نسبت به حسینیه های موردمطالعه در یزد هستند و به همین منظور کنج های تکایا بدون واسطه به فضای شهری باز می شود. اما کنج های حیاط حسینیه ها در یزد غالباً بسته بوده و هماهنگی بیشتری بین ریتم نماهای متقابل دیده می شود که نشان از محصورت و پیوستگی بیشتر حیاط است. درنهایت کشیدگی غالب در تکایای کرمان اغلب شمالی جنوبی است اما در یزد این کشیدگی در همه نماها شرقی غربی است.