ظهور مضامین شیعی در کتاب نگاری سنتی ایرانی (مطالعه موردی: نسخه چاپ سنگی تحفه‌الذاکرین از دوره قاجار)

استفاده از مضامین شیعی در آثار هنری که پیش از رسمی شدن مذهب شیعه در ایران آغاز شده بود در دوره قاجار به رشد فزاینده‌ای رسید. ورود صنعت چاپ به ایران عرصه‌ای جدیدی پیش روی هنرمندان قرار داد. یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایی که در این دوران تصویر شد کتاب تحفه الذاکرین که این کتاب به زیبایی تصویری و شیوایی بیان به شرح مصائب اهل‌بیت پرداخته است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی یکی از زیباترین نسخه‌های مربوط به سال 1280 ه ق را با استفاده از منابع نسخه‌های سنگی کتابخانه ملی باهدف بررسی شاخصه‌های مهم تصاویر ازجمله طراحی پیکره‌های مردان و زنان، ترکیب‌بندی‌های ویژه و بافت‌های متفاوت و استفاده هوشمندانه طراح از خط به دلیل نبودن عنصر بصری رنگ در این نوع چاپ، مورد ارزیابی قرار داده است.اکنون سوالی که مطرح می‌شود این است که مضامین شیعی تا چه میزان در تصویرسازی‌های کتب مذهبی دوره قاجار کاربرد داشته است؟و این مضامین در کتاب تحفه الذاکرین چگونه به تصویر کشیده شده است. نتایج گویای آن است که کتب حاوی مضامین شیعی حجم قابل‌توجهی از کتب دوره قاجار را به خود اختصاص داده‌اند و تصویرسازی آن‌ها تداوم سنت منع تصویرگری چهره معصومین(ع) و بهره‌گیری از نمادهای مذهبی را نشان می دهد.کتاب تحفه الذاکرین بیشترین تصویرسازی‌ها را در بردارد و این روایی بودنن تصاویر منبعی مهم برای نمایش تعزیه به شمار می‌رود. تصویرسازی‌های این کتاب نمایش تلفیق هنر غرب و شرق است و هنرمند به زیبایی تمام با استفاده از تکنیک هاشور زنی و دورگیری تصاویر مضامین شیعی را به تصویر کشیده است.