اپیک، اتیک و امیک در موسیقی عاشورایی

واقعه عاشورا، بازنمایی مناسک عاشورا و موسیقی عاشورا پیشینه‌ای به درازای بیش از چهارده قرن دارد و شیعیان هرساله در غالب هنرمند، مجری یا نظاره‌گر در این بازنمایی شرکت دارند. رویکرد اپیک، اتیک و امیک سه نوع دیدگاه متفاوت برای یک فرایندِ واحد است. آیین عاشورا، بازنمایی فرایند حماسه عاشوراست که اغلب هنرها در آن به خودنمایی می‌پردازند. هنر موسیقی و موسیقی عاشورایی به دلیل انتزاعی بودنش فلسفی‌ترین هنری است که به‌غیراز جنبه‌های عینی‌گرایانه، هویتی درونی و ذهنی‌گرایانه نیز دارد. رویکرد اپیک پاسخگوی تحلیل بخش حماسی عاشوراست، رویکرد اتیک پاسخگوی تحلیل بخش ظاهری و قابل‌رویت موسیقی عاشوراست و رویکرد امیک پاسخگوی تحلیل درونی و غیرقابل رویت موسیقی عاشورا است. هدف از این پژوهش یافتن دلایل عینی‌گرایانه و ذهنی‌گرایانه‌ی اجرای موسیقی عاشورایی است و سوالات مطرح‌شده در این پژوهش عبارت‌اند از: 1- چگونه سیستم‌های اعتقادیِ ذهنی، زبانی و رفتاری به‌هم‌پیوسته‌اند؟ 2- چه زمانی نگاه‌های اتیک و امیک باهم منطبق‌اند و در کدام لحظه از یکدیگر فاصله می‌گیرند؟ این تحقیق پژوهشی است کیفی که به روش سوسیومتری تدوین شده است و شیوه جمع‌آوری داده‌ها مشاهده‌ای و کتابخانه‌ای است. سیستم‌های اعتقادیِ ذهنی، زبانی و رفتاری به‌هم‌پیوسته‌اند و در فرایند تحلیل، همپوشانی دارند. همچنین رویکردهای اتیک و امیک باهم منطبق‌اند مگر در مواردی خاص که در متن مقاله به تفضیل به آن پرداخته‌شده است. برای تحلیل و تفسیر مناسک آیینی عاشورا لازم است که هر سه رویکرد (اپیک، اتیک، امیک) باهم و هم‌زمان در تحلیل مداخله کنند، چراکه هر سه برای بازنمایی واقعه عاشورا و هدف اصلی این بازنمایی که همانا ساختن افرادی با هویت امام حسین(ع) است، نیاز است.