بازشناسی تمایزات فضایی-هندسی بناهای مذهبی شهر کرمان (مقایسه تکایا و مساجد دوره قاجار)

پژوهش های متعددی به‌صورت مجزا، ویژگی های معماری مساجد و تکایا را موردبررسی قرار داده اند بااین‌حال مقایسه بین این دو بنا به‌عنوان دو فضای مذهبی که از الگوی حیاط مرکزی در آن‌ها استفاده‌شده، چندان موردتوجه نبوده است. در این پژوهش تفاوت های فضایی- هندسی تکایا و مساجد قاجار در شهر کرمان مورد تحلیل قرار می گیرد. در این مورد دو سوال مطرح می شود: 1-چه تفاوت های فضایی- هندسی بین تکایا و مساجد قاجار در شهر کرمان وجود دارد؟ 2- نقش حیاط در مساجد با تکایا چه تفاوت هایی دارد؟ برای پاسخ به دو سوال پژوهش، 3 بنای مسجد و 3 بنای تکیه مرتبط با سبک قاجار در شهر کرمان انتخاب و وجوه مختلف شکلی آن‌ها مقایسه می شوند. نتایج حاکی از اهمیت فضای بسته مساجد نسبت به تکایا است و درعین‌حال حیاط تکایا ماهیت درون‌گرای حیاط مساجد را در خود ندارد و به همین منظور کنج های آن‌ها بدون واسطه به فضای شهری باز می شود. به‌طور خلاصه در مساجد فضای سرپوشیده در درجه اول اهمیت و فضای حیاط در خدمت آن است اما برعکس آن در تکایا، فضای سرپوشیده فاقد وسعت و عمق لازم بوده و در درجه دوم اهمیت قرار دارد.