تجزیه دی آلل تیپ آلودگی در زنگ زرد گندم

کنترل ژنتیکی تیپ آلودگی در زنگ زرد با استفاده از شش رقم گندم در یک طرح دی آلل یک طرفه بررسی شد. ارقام عبارت از tiritea( شاهد حساس) briscard,karama, otane, kotare,tancred بودند. شش رقم مورد نظر به همراه 15 هیبرید f1 مربوطه از نظر واکنش به سه پاتوتیپ 7e18a-، 38e0a+ و 134e134a+ ارزیابی شدند. برای هر پاتوتیپ یک طرح بلوک های کامل تصادفی با 21 تیمار طراحی گردید. داده های حاصل از تیپ آلودگی بر اساس روش های مورلی جونز، والتر و مورتون، گریفینگ و روش گرافیکی هیمن تجزیه شدند. در هر پاتوتیپ مقادیر منفی و مثبت برای درجه غالبیت مشاهده شد که بیانگر اثر متقابل ژنوتیپ میزبان با پاتوژن می باشد. تجزیه های واریانس نشان دادند که در تبیین تیپ آلودگی هم اثرات افزایشی و هم اثرات غالبیت دخالت دارند ولی در مجمورع نقش اثرات افزایشی بیشتر از اثرات غیر افزایشی بود. متوسط وراثت پذیری عمومی و خصوصی به ترتیب 89/0 و 54/0 برآورد شد. در تجزیه گرافیکی هیمن درجه غالبیت بسته به نوع پاتوتیپ از غالبیت ناقص تا فوق غالبیت متغیر بود. در همه پاتوتیپ ها رقم briscard دارای ژن های مغلوب بود، در صورتی که در پاتوتیپ های 38e0a+ و 7e18a- رقم karama و در پاتوتیپ 134e134a+ رقم kotare از ژن های مغلوب برخوردار بود. قابلیت ترکیب عمومی منفی ( مقاومت زیادتر) و معنی داری نیز برای kotare در مورد پاتوتیپ briscard, 7e18a- برای پاتوتیپ kotare, karama, briscard, 38e0a+ برای پاتوتیپ 134e134a+ بدست آمد. بطور کلی با در نظر گرفتن وراثت پذیری بالای تیپ آلودگی ارقام مذکور را میتوان در برنامه های اصلاحی برای کاهش تیپ آلودگی به کار برد.