اثر تاریخ کاشت و حذف آبیاری بر روی میزان اسانس و آنتول در گیاه دارویی انیسون

در این بررسی انیسون برای اولین بار در منطقه تبریز کشت شد و اثرات تاریخ های مختلف کاشت و حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد بر روی میزان مواد موثره آن مورد مطالعه قرار گرفت . این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل و بر مبنای طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد . رژیم های آبیاری شامل پنج سطح به صورت حذف آبیاری در مرحله رشد طولی ساقه ، حذف آبیاری در مراحل رشد طولی ساقه و پر شدن دانه ، حذف آبیاری در مرحله تشکیل چتر ، حذف آبیاری در مرحله پرشدن دانه و آبیاری کامل ، و تاریخ های کاشت شامل سه سطح 16 فرودین ماه ، 28 فروردین ماه و 10 اردیبهشت ، بودند . نتایج حاصل نشان داد که درصد اسانس موجود در دانه های انیسون تحت تاثیر تاریخ کاشت و رژیم های آبیاری قرار گرفت ، ولی برهم کنش این عوامل بر روی این صفت معنی دار نبود . درص اسانس دانه ها در تاریخ کاشت سوم نسبت به دو تاریخ دیگر بطور معنی داری کاهش یافت . همچنین حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد گیاه ، درصد اسانس دانه ها را افزایش داد . تجزیه وتحلیل کروماتوگرام های hplc مربوط به اسانس حاصل از تیمارهای مختلف نشان داد که میانگین آنتول موجود در اسانس دانه ها ، که در تاریخ کاشت اول 81/85 درصد بود با تاریخ کاشت دوم تفاوت معنی داری نداشت ولی در تاریخ کاشت سوم به طور معنی داری کاهش یافته و به 27/64 درصد رسید . در رژیم های مختلف آبیاری سطوح 1 و 2 از بیشترین و سطوح 3 و 4 از کمترین درصد آنتول برخوردار شدند . در نهایت بیشترین عملکرد اسانس به مقدار 74/23 لیتر در هکتار مربوط به تیمار d1i5 و کمترین آن به میزان 12/10 لیتر در هکتار مربوط به تیمار d3i2 بود . در ضمن دانه های انیسون در مرحله مومی شدن رسیدگی فیزیولوژیک در مقایسه با مرحله شیری شدن و رسیدگی کامل از میزان اسانس و آنتول بیشتری برخوردار بودند . بنابراین ، به منظور تولید هر چه بیشتر مواد موثر توصیه می شود که در صورت امکان دانه های انیسون در این مرحله برداشت شوند .