اثر دو قاعده فقهی در تغییر مناسبات اجتماعی متناسب با کرونا

ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻛﻮﻳﺪ ١٩ از دسته ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﻭﺍﮔﻴﺮ ﻭ ﻣﺴﺮی با شرایط ﻭﻳﮋﻩ ﻭ ﺧﺎﺹ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎﺭی با ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ مسری بودن، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻭﺳﻴﻊ ﻭ ﻋﻤﻮﻣﻲ، ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻟﺎ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ، ﺧﻄﺮﻧﺎﮎ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﺮﺍی ﺣﻴﺎﺕ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺸﺮ و ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺭﻭﺵ ﺩﺭﻣﺎﻧﻲ خاص برای آن مناسبات اجتماعی را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده است. در این میان می توان از دانش فقه جهت نظام بخشی و قاعده مند نمودن این تغییرات سود جست. قاعده دﻓﻊ ﺿﺮر ﻣﺤﺘﻤﻞ از ﺧﻮد (ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻤﺎری ﺑﻪ ﺧﻮد) و قاعده وجوب دﻓﻊ ﺿﺮر ﻣﺤﺘﻤﻞ از دﻳﮕﺮان (ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻤﺎری ﺑﻪ دﻳﮕﺮان) می تواند از جهت تعیین شیوه مراودات اجتماعی افراد و ضمانت های اجرایی آن در ایام کرونا حائز اهمیت باشد.این تحقیق با روش مروری به ضمن تحلیل این دو قاعده اثر آن را در تغییر روشمند مناسبات اجتماعی بررسی نموده است چرا که اﻧﺘﻘﺎل اﻳﻦ بیماری ﺑﺎ ﺧﺴﺎرات ﻓﺮدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ، اگرچه اﺻﻞ بر اﺑﺎﺣﻪ و آزادی اﺷﺨﺎص در رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اما به موجب این دو قاعده در ﻣﻮرد ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻠﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎری واﮔﻴﺮی و نیز رفتار اشخاص در مواجهه با این بیماران را ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻮاﺟﻪ می کند. همچنین بررسی و تبیین اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت ﻣﺘﻌﺪدی این دو قاعده در ﺣﻮزه اﺣﻜﺎم ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ از جهت تعیین وظایف حکومت ها در ﺳﻄﺢ ﻛﻠﺎن، برای تغییر مناسبات اجتماعی ﻣﺎﻧﻊ ﺣﺪوث ﺿﺮر ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﻤﺎری اﺳﺖ، می گردد. همچنین تمسک به این دو قاعده جهت تعیین وظایف سایر نهاد های اجتماعی از جهت مسئولیتی که در ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از وقوع ﺿﺮر ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ می تواند اثرات مثبت قواعد فقهی را در تغییر نظام مند مناسبات فردی و اجتماعی در ایام کرونا توجیه نماید