بررسی تاثیر عناصر معماری سنتی ایران در شکل گیری پاتوق محله های شهر مشهد

یکی از عناصر مهم شهرها و شهرسازی سنتی کشور ما، وجود میدان ها و گره های شهری است که از عمومی ترین و مردمی ترین فضاها محسوب می شود و می توان به آن پاتوق شهری یا فضای شهروند گرا گفت. محیط ساخته شده دست بشر باید با تقویت فرصت‌های مناسب و با گسترش گزینه‌های قابل عرضه به مردم، یک محیط دمکراتیک برای استفاده‌کنندگان فراهم آورد که پاسخگوی مخاطبان امروزی باشد. هدف از انجام این پژوهش شناخت و ارائه اصولی راهکارهاییست که فضای شهری مناسبی را برای افراد منطقه طراحی کند و به فضاهایی دست یابیم که پاسخگوی شهروندان امروزی باشد. از اهداف این پژوهش می توان به احیا مجدد فضای شهری و ویژگی های زیبایی شناختی آن، دمیدن روح جدید در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی، تغییر در سطح فرهنگ شهر، حفظ و ارتقاء ارزش های کهن، خلق فضای شهری معاصر، و تحکیم حس تعلق به مکان نام برد و در نهایت هدف این پژوهش بررسی پاتوق محله های شهر مشهد است که با توجه به امکان و استعداد بالقوه و نهانی پاتوق های مذکور به عنوان یک فضای شهری مردمی پایدار و ماندگار در طول زمان جهت ‌دهد. لذا در این پژوهش مسئله اصلی پاسخ به این سئوال می‌باشد که چه عناصری در معماری سنتی ایران، باعث شکل گیری پاتوق محله های مشهد شده است؟ این پژوهش کاربردی به روش توصیفی و از نوع پیمایشی- تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات و مبانی نظری پژوهش، از روش مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و سپس چارچوبى تحلیلى براى عناصر معماری سنتی ایران تهیه شده و با مطالعۀ میدانى بر روى هفت نمونۀ موردى سنجیده شده است. یافته های حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که در هفت پاتوق محله مورد بررسی، پاتوق محله بالا خیابان و پاتوق محله دلگشا بیشترین عناصر معماری سنتی را در بنا رعایت و بعد از آن پاتوق محله گلشن و سراب و پاتوق باغ حسن خان در حد مقبولی رعایت کردند؛ و در پاتوق محفل نیلوفر آبی و پاتوق محله آبکوه کمتر به عناصر معماری سنتی ایران پرداخته شده است.