ارایه مدلی برای ارزیابی موفقیت تجاری سازی فناوری

شواهد متعدد از سراسر دنیا نشان می دهد، درصد اندکی از فناوری ها در زمینه تجاری سازی به موفقیت دست یافته اند. یکی از راهکارهای ارائه شده برای برطرف کردن مشکل تجاری سازی، ارزیابی موفقیت تجاری سازی فناوری ها، قبل از اجرای طرح است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر تجاری شدن موفق فناوری و تعیین اهمیت نسبی این عوامل برای ایجاد یک مدل ارزیابی موفقیت تجاری سازی فناوری است. با استفاده از مرور ادبیات، 38 مولفه موثر بر موفقیت تجاری سازی فناوری استخراج و در 4 بُعد: مشخصات فنی، مشخصات مالی و اقتصادی، مشخصات بازار و قوانین و تاییدیه ها، دسته بندی گردید. برای پالایش و ارزیابی تناسب عوامل استخراج شده با زمینه ها و شرایط واقعی تجاری سازی فناوری، از روش دلفی فازی با نظر سنجی از 18 خبره منتخب، استفاده گردید که در نتیجه 32 مولفه در 4 بُعد شناسایی شد. سپس اهمیت نسبی هریک از مولفه ها و ابعاد موثر بر موفقیت تجاری سازی، بر اساس روش فرآیند تحلیل شبکه ای (anp) و با بهره گیری از نظرات همان گروه خبره مرحله قبل، تعیین شد. در این راستا مشخصات بازار به عنوان مهم ترین بُعد اثرگذار بر موفقیت تجاری سازی فناوری مشخص گردید و پس از آن ابعاد: مشخصات فنی، مشخصات مالی و اقتصادی و قوانین و تاییدیه ها، بترتیب رتبه دوم، سوم و چهارم اهمیت را بدست آوردند. همچنین در مورد مولفه ها، امکانپذیری فنی فناوری، امکانپذیری اقتصادی تجاری سازی فناوری، سازگاری فناوری با نیاز بازار، وجود قوانین اجباری و حمایتی که تجاری سازی و پذیرش فناوری را در بازار تحت تاثیر قرار می دهند، بالاترین اولویت را بترتیب در ابعاد مشخصات فنی، مشخصات مالی و اقتصادی، مشخصات بازار و قوانین و تاییدیه ها، کسب کردند. در نهایت با بهره گیری از وزن های اولویت عوامل موفقیت تجاری سازی، یک مدل ارزیابی برای تجاری سازی فناوری، ارایه شد. این مدل ارزیابی می تواند، توسط شرکت ها به عنوان یک ارزیابی مقایسه ای جهت تحلیل فرصت های کسب و کار فناوری جدید و بهبود عملکرد ارزیابی تجاری سازی فناوری، بکار گرفته شود.