پیش فرض‌‌های نقش عقلانیت فلسفی در تمدن اسلامی

عقلانیت مبنا و اساس تمدن هاست، هیچ تمدنی بدون عقلانیت شکل نمی‌گیرد. در فرهنگ اسلامی، بطور عام تر، عقلانیت اسلامی شکل یافته است و این عقلانیت، صور مختلفی همچون عقلانیت فلسفی، کلامی، فقهی، تفسیری، حدیثی و غیره دارد؛ عقلانیت فلسفی یکی از این صور عقلانیت‌هاست که صور و سطوح مختلفی دارد و هر صورت و سطحی جداگانه قابلیت نسبت سنجی با تمدن را دارا می‌باشد؛ از اینرو می‌توان گفت تبیین ابتناء تمدن بر عقلانیت فلسفی، قطعا مبتنی بر پیش فرض هایی است که تا قبل از تعیین و تحلیل آنها نمی‌توان به درستی از نقش عقلانیت فلسفی در تمدن اسلامی، سخن گفت. در این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی تلاش ‌‌می‌شود که پیش فرض هایی این مسئله، شناسایی، تحلیل و بررسی گردد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مدیریت پذیری تمدن، صور مختلف عقلانیت(همچون عقلانیت متعالی و شهودی، عقلانیت ابزاری، عقلانیت انتقادی، عقلانیت فلسفی اسلامی)، سطوح عقلانیت(سطح انتزاعی، سطح انضمامی و سطح ساختاری و سیستمی)، تقدم و تاخر عقلانیت نسبت همدیگر و... از جمله پیش‌فرض‌های مهم ابتناء تمدن بر عقلانیت فلسفی است و تا سرنوشت اینها بطور معین مشخص نگردد، نظریه درستی نسبت به ابتناء تمدن بر عقلانیت فلسفی نمی‌توان ارائه داد. تمدن اسلامی در سطوح سه‌گانه انتزاعی، انضمامی و ساختاری مبتنی بر صورتی ‌از عقلانیت فلسفی است که عقلانیت متعالی و قدسی می‌باشد و تمدن و جهانی تحت سیطره قدسی و الهی به وجود می‌آورد