نقش عقلانیت و همگرایی مکتب حنفیه در شکل گیری تمدن نوین اسلامی

تمدن اسلامی منشا و منبع تحولات بزرگ در حوزه های مختلف علمی، اجتماعی و سیاسی بوده است و تمدن اسلامی معلول مکاتب مختلف و گوناگون است که هر مکتب و اندیشه به اندازه ی توان خود در رشد و تعالی این تمدن نقش داشته است و در این میان شهسوار فقاهت ابوحنیفه و پیروان مشعل به دستان او با الهام و قرائت استدلالی خویش، از آیات بینات کتاب آسمانی (قرآن) و سنت نبوی، شیرازه بند مکتب عقلانیت فقهی را در میان مکتب های اجتهادی فقهی، مکتب خردگرا و رای سالاری و راه های ماندگاری و جاودانگی آموزه های اسلامی را فرا زمانی و مکانی ترسیم نمودند و فقه حنفی شیوه کمال یافته و نظام مند «مکتب اهل رای» گردید. این پژوهش نقش فقه حنفیه را در شکل گیری تمدن نوین اسلامی، با روش کتابخانه ای، توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع فقهی و حقوقی مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است که یافته ها و دست آوردهای آن را می توان چنین برشمرد: رئوس اندیشه‌ی عقلانی تمدنی حنفیان در جهت‌گیری‌های کلان تمدنی تبیین شده است، واقع گرایی و عقلی بودن فقه حنفی حلقه وصل امت ها و ملت ها در طول تاریخ بوده است، انسان شناسی حنفیان در باب توجه به زنان، ذمیان و تازه مسلمانان در شکل گیری تمدن نوین اسلامی نقش برجسته داشته و همدلانه بودن دیدگاه های فقهی ابوحنیفه و عقلانیت معاصر در ایجاد زندگی مسالمت آمیز همطراز بوده و تمدن نوین اسلامی در اصل، امتداد تمدن پربار گذشته اسلامی است. میراث گران سنگ کلامی و فقهی مذهب حنفیه در کنار سایر مذاهب استعداد همچون گذشته، نقش ارزنده در زندگی مسالمت آمیز در شکل گیری تمدن نوین اسلامی دارد