همگرایی و منطقه گرایی اسلامی در اندیشه محمدضیاءالدین الرّیس

دغدغه همگرایی، میان دولت های اسلامی، دارای جایگاهی رفیع در آثار و اندیشه های متفکران معاصر مسلمان بوده و در کانون اندیشه و آثار آنها قرار داشته است. هر یک از این اندیشمندان به شیوه های متفاوت، تلاش های علمی مختلفی را برای ارائه روش مطلوب همگرایی اسلامی ارائه کرده اند. یکی از متفکران صاحب نام در زمینه مطالعات همگرایی در جهان اسلام، محمد ضیاءالدین الرّیس می باشد. ایشان برای تحقق همگرایی، روشی را ارائه می دهند که با عنوان منطقه گرایی اسلامی مطرح شده است. علیرغم اهمیت این موضوع و تاثیر آن در ادبیات مطالعات همگرایی اسلامی، تاکنون هیچ مفهوم بندی صحیح از این نظریه و مطالعات دقیق پیرامون آن در منابع و پایگاه های علمی فارسی زبان، موجود نمی باشد. لذا به دلیل وجود چنین ضرورتی، در این مقاله با رویکردی توصیفی – تحلیلی ابتدا به بررسی نظریه منطقه گرایی اسلامی و شیوه تحقق آن در اندیشه محمد ضیاءالدین الرّیس پرداخته می شود و سپس میزان کاربست پذیری این نظریه در فرآیند تحقق همگرایی اسلامی و حرکت در مسیر تمدن نوین اسلامی، تحلیل و بررسی می گردد