نقدی بر هرمنوتیک به‌عنوان روشی برای فهم متون دینی و روان‌شناسی

هرمنوتیک را هنر تفسیر متن دانسته‌اند و روش هرمنوتیکی می‌تواند روشی برای فهم و تفسیر هر متنی از جمله متون دینی و علمی باشد. در نوشته حاضر به روش‌های هرمنوتیکی به لحاظ سیر تاریخی و کاربردی (هرمنوتیک متنی و فلسفی) پرداخته شده و از جهت دسترسی به ذهنیت مولف و معنای متن به دو نوع شیوه تفسیر دستوری و روان‌شناختی (فنی) اشاره شده است. همچنین با توصیف دیدگاه امثال شلایرماخر ، دیلتای ، هایدگر و گادامر رویکرد هرمنوتیکی آن‌ها نقد و بررسی شد؛ همان‌گونه که به نگاه امثال ویگوتسکی و آزوبل درباره رفتار و ویژگی‌های انسان به‌عنوان یک متن پژوهشی پرداخته شد. همچنین از مسائل مورد توجه در حوزه هرمنوتیک، تفاوت «تاویل یا تفسیر قرآن کریم» با سایر متون حتی با متن کتاب مقدس است. اندیشمندان علوم قرآنی و نیز مفسران در سامان‌دادن بحث تاویل قرآن کریم و روشمندکردن آن سهم بسزایی داشته‌اند؛ از جمله اینکه برای تفسیر و تاویل قرآن ضوابط و معیارهایی وجود دارد تا مفسر را یاری رساند تا در ورطه تفسیر به رای نیفتد. اما می‌توان گفت محدودیت‌هایی چون تفسیر به رای و نسبی‌گرایی هم در تفسیر متون دینی و هم علمی از جمله در حوزه تعلیم و تربیت و مباحث روان‌شناختی وجود دارد. هدف این پژوهش «نگاهی نقادانه به هرمنوتیک به‌عنوان روشی برای فهم متون دینی و روان‌شناسی» است. به این منظور با بررسی برخی منابع و متون مرتبط با موضوع و با روش توصیفی-تحلیلی، نوشته حاضر به دنبال پاسخی برای پرسش‌های زیر است: 1 با توجه به متون روان‌شناسی و حوزه تعلیم و تربیت، اگر مجموعه زندگی انسان به مثابه «متنی» است با قابلیت تفسیر، این تفسیر چگونه و با چه ویژگی‌هایی امکان‌پذیر است؟ 2 آیا از روش هرمنوتیک می‌توان به‌عنوان روش تحقیق و پژوهش در مطالعات دینی بهره برد؟ 3 محدودیت‌ها و کاستی‌های روش هرمنوتیک در رویکردهای دوگانه دینی و روان‌شناسی کدام است؟ 

critical view to hermeneutics as a method of interpretation of religious texts and psychology

abstracthermeneutics of art known text commentary and hermeneutics method can be the path of understanding and interpretation of any text, including religious and scientific texts. in writing, studying the hermeneutical methods in terms of historical and functional (text and philosophical hermeneutics) as well as the access to the mind of the author and meaning of the text into two kinds of grammatical interpretation and psychological practices (technical) are mentioned. it also describes the views of the likes of schleiermacher, dilthey, heidegger and gadamer’s hermeneutics approach them critically examined, as look at the likes of  vygotsky and ausubel  about the behavior and characteristics of human was discussed as a research text. also of concern in the field of hermeneutics, the difference hermeneutic or interpretation of  the quran with other texts even with the text of the bible. including that  there are criteria for the interpretation of the quran,to assist the interpreter to be not in the abyss tafsir bialra’y (interpretation based on personal opinion ). quranic scholars and commentators also discussed the organization of the interpretation of the quran and systematizing it have contributed. but  it can be said, there is restrictions such as tafsir bialra’y (interpretation based on personal opinion ) ,and relativism in the interpretation of religious texts and scientific ,including in the field of education and psychological issues as well.the aim of this study is critically view to hermeneutics as a method of interpretation of religious and psychology texts. for this purpose, by examining some of the relevant texts and sources related to the topic and with descriptive – analytical  method, this paper is trying to answer the following questions:1    according to psychology and field of education texts, if a man lives as text with the ability to interpret, this interpretation of how and with what characteristics is it possible?2    is the hermeneutic method can be used as a method of research in religious studies?3    what are limitations and shortcomings hermeneutics method  in the  dual approach religion and psychology?