تاثیر اصول فلسفۀ صدرایی بر روش تبیین معرفت در علوم انسانی با تاکید بر مسئلۀ داده‌های حسی

تبیین ماهیت معرفت، شرایط و اجزای آن یکی از اصلی‌ترین موضوعات در حوزۀ علوم انسانی است که به شکلی عمده در رشته «معرفت‌شناسی» صورت می‌پذیرد. هرچند شیوۀ تبیین معرفت در فضای علوم انسانی معاصر، همراه با ادعای استقلال آن از مبانی متافیزیک مطرح شده و همین امر، موجب غفلت از حقیقت معرفت در این علوم شده است، دقت بر مسئلۀ داده‌های حسی به‌عنوان یکی از مسلم‌ترین مصادیق معرفت مشخص می‌کند گریزی از دخالت دادن مبانی متافیزیکی در تبیین معرفت وجود ندارد و این مبانی می‌توانند برگرفته از فلسفۀ صدرایی باشند. بررسی و تامل اصول ذکرشده در فلسفۀ صدرایی مانند اصالت وجود یا اصل علیت مشخص می‌کند در حوزۀ علوم انسانی، به معرفت‌شناسی‌ای نیاز است که «وجود» را موضوعی برای خود قرار دهد و سطح عمیق‌تر معرفت را براساس آن تبیین کند. امکان تبیین معرفت بر مبنای «وجود» در فلسفۀ صدرایی از آن لحاظ امکان‌پذیر است که اصالت وجود دارای ظرفیت معرفت‌شناسی نیز است و به‌خوبی می‌توان از آن در تبیین معرفت استفاده و این ادعای بنیادین را مطرح کرد که «وجود» از آن لحاظ که حکایتگر و کاشف است؛ اصلی برای تبیین معرفت به شمار می‌آید و این اصل در تبیین مسئلۀ داده‌های حسی به‌خوبی مشهود است. بر این اساس، پدیدارهای حسی نوعی از وجود رابط هستند که جنبۀ حکایت‌گری و کاشفیت آن‌ها از واقعیت براساس اصل علیت به معنای دقیق صدرایی اثبات‌شدنی است.

the effect of principles of sadra's philosophy on the method of explanation of knowledge in the human sciences with emphasis on the sense-data problems

definition of knowledge by its components and conditions is the fundamental issue in the human sciences. however, the method of this study is introduced by independency of the metaphysics, but it has led to the neglect of the essence of knowledge in the sciences. nevertheless, the study of sensedata as one of the certain examples of knowledge declares that there’s no escape from interfering principles of the metaphysics to the explanation of knowledge. in this article, some principles of sadra’s philosophy – like the principality of existence and causality are applied to obtain the essence of knowledge and a kind of epistemology is declared that take existence as subject matter and explains the deeper level of knowledge. it claimed the existence in the sense that is the revealer and has epiphany property, is the principle of the definition of knowledge. by the sketch, the sensedata is identified as the dependent existence that has an epiphany property by the causal relation.