آموزش خداباورانۀ علم در ساحت نگرش: راه‌حلی برای مسئلۀ تحقق‌پذیری نظریه‌های علم دینی در حوزۀ علوم طبیعی

هدف از پژوهش حاضر بررسی مسئلۀ تحقق‌پذیری علم دینی در حوزۀ علوم طبیعی است. در این راستا نخست ضمن تحلیلی بر مسئلۀ تحقق‌پذیری علم دینی به‌طورکلی، به بررسی تحقق‌پذیری آن در یکی از زمینه‌های خاص، یعنی آموزش علوم طبیعی (شامل فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی) پرداخته شده است. سپس به‌مثابۀ یکی از راه‌حل‌های مسئله در حوزۀ آموزش علوم طبیعی، پیشنهاد (فرضیه) نگارنده با عنوان «آموزش خداباورانۀ علم در ساحت نگرش» بررسی شده است. این راه‌حل پیشنهادی به روشی تحلیلی از یک منظر، سازگاری و هم‌خوانی آن با نظریه‌های علم دینی انتخابی (نظریۀ گلشنی و جوادی آملی) بررسی شده و از منظری دیگر، به‌مثابۀ یک برساختۀ آموزشی، بررسی سازگاری و انسجام درونی آن را صورت داده است. براساس یافته‌های این پژوهش، در مقام تحقق‌پذیری نظریه‌های علم دینی در آموزش علوم طبیعی، باید بر «تعلیم و تربیت دینی با محوریت پرورش نگرش خداباورانه» تاکید کرد. این امر از استلزامات نظریه‌های علم دینی در آموزش علوم طبیعی است. از سوی دیگر معیار سازگاری و انسجام درونی برساخته، با «پرورش نگرش خداباورانه در آموزش علوم» نامتعارض نیست که اجتماع سازگار این دو، در «آموزش خداباورانۀ علم در ساحت نگرش» خود را نشان می‌دهد. درنهایت اینکه «آموزش خداباورانۀ علم در ساحت نگرش» به‌مثابۀ راه‌حلی سازگار و منسجم، موضوع تحقق‌پذیری نظریه‌های علم دینی در حوزۀ علوم طبیعی را به سطحی بسیار اجرایی‌تر و عملی‌تر می‌آورد که با نظریه‌های علم دینی انتخابی سازگار است و معیارهای حداقلی و مشترک این نظریه‌ها را برآورده می‌کند. همچنین هم با آموزش علوم تعارضی ندارد و متخصصان این حوزه آن را درک می‌کنند.

theistic education of science in the realm of attitude: a solution to the problem of realizability of religious science theories in the field of natural science

this paper aims to examine the problem of the realization of religious science in the field of natural sciences (including physics, chemistry, biology, and geology). in this regard, firstly, while analyzing the problem of the realization of religious science in general, it is investigated its realization in one of the special fields, that is, the education of natural sciences, and then, as one of the solutions to the problem in the field of natural science education, the author’s proposal (hypothesis) titled theistic education of science in the realm of attitude is examined. this proposed solution has been analyzed analytically and has been investigated from two points of view: its compatibility with selected religious science theories (golshani and javadi amoli theories) and its compatibility and internal coherency as an educational construction. the findings of this research show that in terms of the realization of the religious science theories in the field of natural science education, it is necessary to emphasize religious education with a focus on attaining the theistic attitude , which is one of the requirements of this realization. on other hand, attaining theistic attitude in science education is not incompatible with the criterion of consistency and internal coherency of the construction, which the compatible combination of these two constructions leads to theistic education of science in the realm of attitude . finally, it is shown that theistic education of science in the realm of attitude as a consistent and coherent solution, brings the issue of the realization of the theories of religious science in the field of natural sciences to a much more effective and practical level, which is compatible with the selective theories of religious science (that is consistent and meets the minimum and common criteria of these theories), and does not conflict with standard science education and is more understandable for experts in this field.