جامعه‌شناسی خانواده با رویکرد سه‌وجهی

در این مقاله براساس رویکرد سه‌وجهی به جامعه‌شناسی اسلامی، به بیان جامعه‌شناسی خانواده می‌پردازیم. در رویکرد سه‌وجهی با استعانت از اندیشۀ هستی‌شناسانۀ شهید مطهری دربارۀ رابطۀ فرد و جامعه و از دیدگاه فلسفۀ شدن و یا فلسفۀ چگونگی ارائه‌شده توسط مرحوم آیت‌الله سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی به ارائۀ نظریه‌ای مبادرت ورزیدیم. در این نظریه گفته می‌شود که فرد و جمع و رابطه در تشکلات اجتماعی همه ذی‌اثر یا فاعل هستند؛ به‌عبارت دیگر، هر تشکل اجتماعی از تقوم این سه با یکدیگر شکل می‌گیرد. در این مقاله بر‌اساس رویکرد سه‌وجهی، دربارۀ جامعه‌شناسی خانواده به نظریه‌پردازی خواهیم پرداخت و الگویی برای توصیف، تبیین و تحلیل خانواده به‌دست خواهیم داد. اجمالاً می‌توان گفت که در خانواده سه نوع فرد ایفای نقش می‌کنند: پدر، مادر و فرزند یا فرزندان. این افراد در زمینۀ اجتماعی با سه زیرنظام سیاست، فرهنگ و اقتصاد عمل می‌کنند و نوع موضع‌گیری آن‌ها (رابطه) درمقابل این زمینه ازطریق گرایش، بینش و دانش فرهنگی در اخلاق، اعتقاد و رفتارشان انعکاس می‌یابد. در بررسی هریک از این سه بخش به 27 عامل تشکیل‌دهنده در جامعه‌شناسی خانواده دست می‌یابیم. برای مطالعۀ هر خانواده به‌صورت موردی می‌باید 27 عامل هر سه بخش را شناسایی کنیم. برای عملیاتی‌شدن این نظریه به‌عنوان نمونه به الگوی خانواده در دو فرهنگ دورۀ قاجار و دوران حاضر اشاراتی خواهیم داشت.  

Islamic or Moslem Sociology: from individual and society point of view

 AbstractThis article will look at sociology of family from three dimensional Islamic sociology point of view.  In three dimensional out look, I had presented a sociological approach using ontological understanding of martyred Motahhari to the relationship between individual and society and how or becoming philosophy of late Ayt. Hoseini Al Hashemi.  In this approach it is assumed that there are three actors playing part in all social phenomena: individual, society and relations. In this paper we will present a sociological theory of family which enables us to describe, explain and analyze family as a social entity. There are three individuals playing part in a family: father, mother and child or children. They play their roles in a social context with three subsystems such as: politics, culture and economy.  Their positions shape through their relations to cultural  tendency, outlook and knowledge which are mirrored in their ethics, believes and behaviors.  In each of these three parts analysis, we will introduce 27 concepts in sociological interpretation of family. In a case study of a family we should follow 27 factors in each three above mentioned parts. To show the theory’s practical validity we will point out to some characteristics of family in two cultures of Qajar and present time periods in Iran.