میزان مطالبه اخلاق با تاکید بر مولفه اولویت در اندیشه اسلامی

میزان مطالبات اخلاقی یکی از مباحث مهم در فلسفۀ اخلاق است که در اواخر قرن بیستم مطرح و به صورت جدی در فلسفۀ اخلاق دنبال شد. بحث مطالبۀ اخلاقی در پی آن است که حدود و مرزهای الزامات اخلاقی را در اعمال و رفتار آدمی تعیین کند. در این بحث به‌طور کلی سه رویکرد اخلاق حداکثرگرا، اخلاق اعتدال‌گرا و اخلاق حداقل‌گرا وجود دارد. میزان مطالبۀ اخلاق و به تبع، نوع رویکرد به اخلاق بر اساس سه مولفۀ شمول، اولویت و شدّت در ارزیابی اخلاقی تعیین می‌شود. در این مقاله ضمن اشاره به این سه مولفه، با روش توصیفی و تحلیلی مولفۀ اولویت، شاخصه‌های آن و راه‌حل رفع معضلات و تزاحمات اخلاقی را در اندیشۀ اسلامی، با تمرکز بر دیدگاه اندیشمندان شیعه، به‌ خصوص فقهای شیعه بررسی می‌کنیم.

the demands of morality with an emphasis on the component “priority” in islamic thought

the extent of moral demands is one of the important topics in the philosophy of ethics, which was raised in the late 20th century and followed seriously in moral philosophy. the issue of moral demand seeks to determine the limits and boundaries of ethics in human actions and behavior. regarding this, there are generally three ethical approaches: maximalist ethics, moderate ethics, and minimalist ethics, across three components of inclusiveness, priority, and intensity, which determine the type of ethical approach taken by considering the question whether or not any attention is paid to these three components in moral evaluation. in this article, by referring to these three components and using the descriptive and analytical method of the priority component, we examine its indicators and the solution to moral dilemmas and conflicts in islamic thought, focusing on the viewpoints of shia thinkers, especially shia jurists.