آموزش اخلاق حرفه‌ای معلم با تاکید بر حقوق و تکالیف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان اثربخشی؛ چالش‌ها و راهکارها

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش اخلاق حرفه‌ای در دانشگاه فرهنگیان و کاوش چالش‌ها و راهکارهای آن انجام گرفته است. به این منظور، از روش پژوهش ترکیبی استفاده شده است. در بخش کمّی از طرح تحقیق نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون- پس آزمون وگروه کنترل بهره گرفته شد. جامعه پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کرمان در نیمسال دوم تحصیلی 1400-1399 بود. 1 کلاس از دانشجویان رشته آموزش ابتدایی ورودی مهر 1398 که درس اخلاق حرفه‌ای معلم را اخذ کرده بودند به عنوان گروه آزمایش و 1 کلاس از دانشجویان همین رشته و ورودی که این درس را اخذ نکرده بودند، به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه اخلاق حرفه‌ای قاسم زاده (1393) بود. تجزیه و تحلیل داده‏ها با روش آمار توصیفی، تحلیل کوواریانس تک متغیره و توسط نرم‌افزار spss22 انجام شد. در بخش کیفی، از تحلیل مضمونی براون و کلارک (2006) استفاده شد. نتایج بخش کمّی نشان داد که آموزش اخلاق حرفه‌ای معلم به طور معنی‏داری موجب افزایش اخلاق حرفه‌ای دانشجومعلمان می شود (p<0.001 )؛ اما همچنان با حد مطلوب فاصله دارد. در بخش کیفی، چالشهای این برنامه شامل چالش‌های میدان اندیشه (کم‌رنگ شدن اخلاق در جامعه؛ بی-توجهی به قدر و منزلت معلمی) و چالش‌های میدان عمل (تعارض میان آموخته‌ها و میدان عمل؛ مشکلات برنامه درسی) واکاوی شد. همچنین، راهکارهای ارتقا آموزش اخلاق در دو سطح دانشگاه (سیاست‌های جذب دانشجو؛ سیاست‌های انتخاب استاد؛ توانمندسازی مداوم) و کلاس درس (انتخاب محتوای مناسب؛ استفاده از روشهای تدریس مناسب) شناسایی گردید. نتایج نشان میدهد که گرچه آموزش اخلاق حرفه ای معلم تاثیرگذار است اما برای ارتقاء آن، باید ضمن داشتن بینش کافی نسبت به چالش های این برنامه در میدان اندیشه و عمل، اقداماتی را در سطح کلان دانشگاه و در سطح کلاس درس اخلاق حرفه ای انجام داد.

teacher professional ethics education (with emphasis on islamic rights and duties) at farhangian university: (effectiveness; challenges and solutions)

the present research was conducted with the aim of investigating the effectiveness of professional ethics education in farhangian university and exploring its challenges and solutions. for this purpose, a mixed research method has been used. in the quantitative part, a semi-experimental research design with pre-test-post-test and control group was used. 1 class of elementary education students entering october 2019 who had taken the teacher’s professional ethics course were considered as the experimental group and 1 class of students of the same field and entry who had not taken this course were considered as the control group. the data collection tool was qasimzadeh’s professional ethics questionnaire (2013). data analysis was done by descriptive statistics, univariate covariance analysis and spss22 software. in the qualitative part, the thematic analysis of brawn and clark’s (2006) was used. the results of the quantitative part showed that teaching professional ethics of teachers significantly increases the professional ethics of student teachers (p<0.001); but it is still far from the optimal level. in the qualitative part, the challenges of this program include the challenges of the field of thought (the weakening of morals in the society; disregarding the value and dignity of teachers) and the challenges of the field of practice (the conflict between theory and practice; curriculum problems ) was analyzed. also, strategies for promoting ethics education at two university levels (student recruitment policies; professor selection policies; continuous empowerment) and classroom (choosing appropriate content; using appropriate teaching methods) were identified.