بقا به مثابه چرایی زیست اخلاقی: بررسی انتقادی دیدگاه اخلاق تکاملی

اخلاق یکی از مهمترین مسائل برای انسانها و دغدغه مشترک افراد بشر است. سخن از اهمیت اخلاق، انسان را به تفکر درباره این پرسش وامی‌دارد که چرا باید اخلاقی زیست؟ پاسخ این سوال را می‌توان در میان کارکردهای مختلفی که اندیشمندان برای اخلاق مطرح کرده‌اند، جست؛ چراکه اگر علم فاعل، مفید و خیر بودن فعل را تایید کند، فاعل نسبت به انجام آن شوق یا انگیزه پیدا می‌کند. بنابراین کارکردهای یک فعل می‌تواند پاسخی به چرایی انجام فعل باشند. یکی از کارکردهای زیست اخلاقی افزایش شانس بقاست که توسط تکامل گرایانِ اخلاقی معرفی شده است. سوال مقاله حاضر این است که این کارکرد تا چه اندازه می‌تواند برای فرد شوق و انگیزه برای انجام فعل اخلاقی ایجاد کند؟ آیا علم فاعل به اینکه زیست اخلاقی موجب افزایش شانس بقا می‌شود، می‌تواند نقشی در تحریک انگیزه او برای رعایت ارزش‌های اخلاقی ایفا کند؟ با توجه به چالش معادناباوری و فدا کردن جان، وجود مشکلات متعدد در زندگی و سختی‌های زیست اخلاقی، این نتیجه حاصل می‌شود که هر چند افزایش شانس بقا می‌تواند انگیزه‌بخش انسان برای اخلاقی زیستن باشد، اما صرف افزایش شانس بقا به پذیرش هزینه‌های اخلاقی بودن نمی‌ارزد و برای تحمل زحمات زندگی اخلاقی، انگیزه کافی را فراهم نمی‌کند. بنابراین اخلاق تکاملی با چالش‌ فقدان قدرت تبیینی برای انگیزه‌های اخلاقی روبه‌روست و نمی‌توان آن را به عنوان نظریه‌ای جامع در حیطه انگیزش اخلاقی پذیرفت.

survival as a reason to live morally: a critical examination of the evolutionist perspective

morality is one of the most important issues for humans and a common concern of human beings. talking about the importance of morality, prompts people to think about this question: why should we live moral? the answer to this question can be found among the various functions that thinkers have proposed for ethics, because if the subject’s knowledge confirms the usefulness of the action, then the subject will be motivated to do it. therefore, the functions of an action can be an answer to why the action is performed. one of the functions of moral life is to increase the chance of survival, which has been introduced by moral evolutionists. the question of the present article is: how much this function can create motivation for a person to perform a moral act? can the agent’s knowledge that ethical life increases the chances of survival, motivate her/him to observe moral values? by considering the challenge of not believing in resurrection and sacrificing life, and many problems in life and the difficulties of ethical life, this result is obtained that although increasing the chance of survival can motivate a person to live morally, but just increasing the chances of survival is not worth accepting the costs of being moral and does not provide enough motivation to endure the hardships of moral life. therefore, evolutionary ethics is facing the challenge of lack of explanatory power for moral motivations and it cannot be accepted as a comprehensive theory in the field of moral motivation.