فرصت‌ها و چالش‌های انعطاف و پویایی مجازات‌های شرعی در انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی فرصتی معجزه‌وار برای اجرای احکام شرعی فراهم کرد؛ فرصتی که تا کنون برای فقهای شیعه اثنی عشری ایجاد نشده بود. یکی از مهمترین بخش‌های احکام اسلامی که چه بسا مهمترین جلوه آنها است، مجازات‌های شرعی است. استنباط جزئیات مجازات‌های شرعی از میان متون کهن که عمری بیش از هزار سال داشتند تنها به مدد فقهای قرن‌های گذشته ممکن بود که در طول بیش از هزار سال این آرزوی مومنانه را با خود حمل کردند. آنچه در این تحقیق مورد توجه است، نحوه امکانِ اجرای این مجازات‌ها است. مجازات‌های شرعی که منشا آنها کتاب و سنت بودند باید به نحوی استنباط و اجرا می‌شدند که در فضای امروزین جامعه میسّر باشند؛ در این جهت، قانونگذاران و فقیهان با استنباط‌های تازه، انعطافِ احکامِ شرعیِ اسلام در حوزه مجازات‌ها را به منصه ظهور رساندند. برابری دیه زن و مرد، برابری دیه مسلمان و کافر، اجرای دقیق قاعده درا و نحوه مجازات کودکان، از این جمله‌اند. البته در مواردی، هنوز، برخی از احکام جزائی شرع، روائیِ عرفیِ لازم را پیدا نکرده‌اند که می‌توان از آنها به عنوان چالشهای پویاییِ مجازات‌های شرعی یاد کرد. مواردی مانند سن مجازات کیفری، تحقیق در جزائم حق اللهی محض و برخی از ابزارهای اعدام مانند سنگسار را می‌توان از این دسته شمرد که امید است فقها با توجه به پویایی ذاتی فقه اسلامی، به کمک احکام ثانویه و ملاکات احکام، برای این چالش‌ها نیز راه‌حل‌های به روز بیابند.