نقد بینامتنیت دینی اشعار ابوالعلاء المعری با اعتقادات شیعه(رسالة الغفران، دیوان اللزومیات وسقط الزند)

ابوالعَلاء المَعَرّی، شاعر، فیلسوف، زبان شناس برجسته و نابینای عرب در دورة عباسی است که در میان ادیبان به خیام عرب شهرت یافته است. نظرات در مورد دیانت ابی العلاء متناقض است. برخی او را اندیشمندی بدبین به دین دانسته و او را از منتقدان معتقدات اسلام و دیگر ادیان به شمار آورده و نهایتا به کفر و زندقه متهم کرده اند. در مقابل، برخی دیگر همانند طه حسین و شوقی ضیف این اتهامات را رد کرده و معتقدند که او اندیشمندی موحد و پارسا بوده است. در همین راستا، برخی اشعار وی با اعتقادات شیعه تناص مضمونی و دینی دارد که می توان آن را تاییدی در آراء طه حسین، شوقی ضیف در این مورد تلقی کرد. از جمله این اعتقادات شیعی و اسلامی، می توان به سرخ شدن آسمان در شهادت امام حسین (ع)، شجاعت امام علی (ع)، بازتاب داستان اصحاب کساء، آفرینش چهارده معصوم قبل از آفرینش سایر مخلوقات، عاقبت نابودی دشمنان با امامان (ع)، عشق به اهل بیت، ظلم ستیزی آل علی (ع) و سطوت و صولت آنان، ستاره زمین بودن امامان (ع)، بازتاب غدیر خم، طلب شفاعت از حضرت فاطمه (س)، ولایت امام علی(ع) و ... اشاره کرد. تا جایی که وی در رساله الغفران، از پیامبر (ص) و علی (ع) و حضرت فاطمه (س) به‌عنوان شفیع نام می‌برد. در این مقاله، با اعتماد به روش توصیفی - تحلیلی، ابتدا به صورت موجز و خلاصه برخی اعتقادات شیعه با استناد به آیات و روایات توضیح داده شده، سپس بینامتنیت دینی اشعار ابوالعلاء با آن مضامین دینی و اسلامی به بوته نقد و تحلیل ادبی گذارده شده است.