اعتراض مدنی، حدود و قلمرو آن از منظر قوانین جمهوری اسلامی ایران

بحث از آزادی، یکی از مسائل مهم در مجموعۀ مسائل مربوط به حوزۀ حقوق بشر، حقوق شهروندی و نظام ‌های مردم ‌سالار است. حق آزادی تجمعات، راهپیمایی‌‌ها و تظاهرات مسالمت ‌آمیز یکی از اساسی ‌ترین مسائل حقوق فردی به ‌شمار می‌ رود که به‌ روش جمعی انجام می ‌شود و از مهم‌ ترین نمودهای جوامع مردم ‌سالار است. این مهم ریشه ‌ا ی بنیادین در قواعد بین‌المللی دارد. حق آزادی تجمعات مسالمت ‌آمیز درواقع، حقی است برای مردم که به ‌وسیلۀ آن دیدگاه و نگرش خود را نسبت‌به مسائل مختلف به گوش مسوولین و دیگر افراد جامعه برسانند. هدف این مقاله، بررسی حدود و قلمرو اعتراض مدنی ازمنظر قوانین جمهوری اسلامی ایران است. پژوهش حاضر  به‌ شیوۀ توصیفی تحلیلی به نگارش درآمده است. براساس نتایج این پژوهش، مطابق با اصل 27 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اعتراضات مسالمت‌ آمیز با رعایت دو شرط: 1 به ‌همراه ‌نداشتن سلاح و 2 مخل ‌نبودن مبانی اسلام، آزاد اعلام شده و این حق به رسمیت شناخته شده است. حاکمیت موظف است با رعایت این دو شرط امنیت این اعتراضات را تامین نماید. همچنین، وضع هرگونه قانون و آیین‌ نامه ‌ای که شروط دیگری بر این دو شرط مصرح در قانون اساسی اضافه نماید، خلاف صریح قانون اساسی است و شورای نگهبان به ‌عنوان نهاد نگهبان و مفسّر قانون اساسی در مواردی به ابطال اقدام می‌ کند.

Civil Protest, its Limits and Territory from the Perspective of the Laws of the Islamic Republic of Iran

The issue of freedom is one of the most important issues in the field of human rights, civil rights, and democratic governments. The freedom right of assembly and peaceful demonstration is one of the most fundamental issues of individual rights exercised collectively and one of the most important manifestations of democratic societies. This important issue has its fundamental roots in the international law. The right to freedom of peaceful assembly is, in fact, the right of people to express their views and attitudes towards various problems to the authorities and other members of the society. The aim of this paper is to examine the limits and scopes of civil protest from the perspective of the laws of the Islamic Republic of Iran. The present study is structured in a descriptiveanalytical manner. According to the results of this study, in accordance with Article 27 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, peaceful protests have been declared free, based on two conditions: 1 not having weapons and 2 not violating the principles of Islam; this right has been recognized officialy. The government is obliged to ensure the security of these protests observing these two conditions. In addition, the passing of any laws and regulations that add other conditions to these two conditions stipulated in the constitution is explicitly against the constitution, and the Guardian Council, as the guardian institution and interpreter of the constitution, annuls them in some cases