دیپلماسی حمایتی جمهوری اسلامی ایران در قبال جمهوری آذربایجان از سال 1991 تا سال 2020 میلادی

اشتراکات تاریخی، فرهنگی و مذهبی جمهوری آذربایجان با ایران باعث شده است که این همسایه شمالی همواره در کانون دیپلماسی حمایتی ایران قرار گیرد. بر این اساس این مقاله درصدد تبیین کمک‌های ایران به جمهوری آذربایجان و پاسخگویی به این دو پرسش اصلی است: گستره کمک‌های جمهوری اسلامی ایران به جمهوری آذربایجان پس از استقلال این کشور در سال 1991 تا سال 2020 میلادی چه ابعادی را شامل می‌شود؟ دلایل تلاش دولت و رسانه‌های جمهوری آذربایجان برای کتمان یا تقلیل سطوح کمک‌های ایران به جمهوری آذربایجان چیست؟ برای پاسخگویی به پرسش‌های پژوهش از چارچوب نظری دیپلماسی حمایتی و روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ایران حداقل در 21 حوزه مختلف ملی، دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی و در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، دفاعی، انرژی، توسعه‌ای و....به باکو کمک کرده است. کمک‌های مستقیم نظامی در مناقشه قراباغ و تامین منابع انرژی مورد نیاز جمهوری خودمختار نخجوان از نمونه‌های این حمایت‌ها محسوب می‌شوند. اما علیرغم کمک‌های ایران، دولتمردان جمهوری آذربایجان تلاش کرده‌اند با ایجاد روایت‌های ساختگی و کتمان کمک‌های جمهوری اسلامی ایران، ایران را به‌عنوان تهدید امنیتی برای افکار عمومی در داخل و خارج از کشور آذربایجان نشان دهند.

Supportive Diplomacy of the Islamic Republic of Iran towards the Republic of Azerbaijan from 1991 to 2020

Historical, cultural and religious commonalities of the Republic of Azerbaijan with Iran have made this northern neighbor always at the center of Iran’s supportive diplomacy. Accordingly, this article seeks to explain Iran’s assistance to the Republic of Azerbaijan and answer these two main questions: What is the scope of the Islamic Republic of Iran’s assistance to the Republic of Azerbaijan after the independence of this country in 1991 until 2020? What are the reasons for the efforts of the government and the media of the Republic of Azerbaijan to hide or reduce the level of Iranian aid to the Republic of Azerbaijan? To answer the research questions, the theoretical framework of supportive diplomacy and descriptiveanalytical method have been used. The findings show that Iran has assisted Baku in at least 21 different national, bilateral, regional and international areas, as well as in the economic, cultural, political, defense, energy, development and other fields. Direct military assistance to the NagornoKarabakh conflict and the provision of energy resources required by the Nakhichevan Autonomous Republic are examples of such support. But despite Iran’s assistance, the Azerbaijani authorities have tried to portray Iran as a security threat to public opinion inside and outside the Republic of Azerbaijan by creating fabricated narratives and concealing the assistance of the Islamic Republic of Iran.