ارزیابی حکمروایی خوب شهری– مطالعۀ موردی: شهر نیشابور

رشد پدیدۀ شهرنشینی و بالارفتن مهاجرت به شهرها، به توسعۀ غیرقابل کنترل نواحی شهری، کاهش سطح رفاه، پدیدۀ حاشیه‌نشینی و ایجاد مشکلات فراوان برای شهرها به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه منجر شده است. مجموعۀ این عوامل، موجب نگرانی‌های برنامه‌ریزان و سیاستمداران حوزۀ شهری گردیده و باعث شده که مدیران، برنامه‌ریزان شهری و همچنین سیاستمداران در این زمینه، ورود نموده و به‌دنبال علل این ماجرا باشند. زیرا بی‌توجهی به وضعیت هر متغیر تاثیرگذار، به بروز مسائل و مشکلاتی فراگیر مانند فقر، بیکاری، تورم، آلودگی محیط زیست و نابودی زیرساخت‌ها در محیط شهری منجر می‌گردد. از این‌رو، به‌منظور ایجاد محیطی بهتر، مساعدتر، سالم‌تر، آسان‌تر و دلپذیرتر برای ساکنان یک شهر، در طول چند دهۀ اخیر، رویکردهای گوناگونی در عرصۀ مدیریت شهری مطرح شده که حکمروایی خوب شهری، از مطرح‌ترین این رویکردهاست. در رویکرد مدیریتی حکمروایی خوب شهری، حق شهروندان توسط مدیران و برنامه‌ریزان به‌درستی شناسایی و در مدیریت شهری در نظر گرفته شده است، به‌طوری‌که تمام سیاست‌ها و برنامه‌های شهری حین تنظیم و پیش از اجراشدن با آن‌ها در میان گذاشته شده و در نهایت خروجی‌اش مورد تایید آنان بوده و بدین سبب بیشترین کارایی و تاثیر را خواهد داشت. حکمروایی خوبِ شهری در تقابل با رویکرد مدیریت شهریِ دولت‌محور توسط سازمان‌های ملی و بین‌المللی مورد تایید و تاکید قرارگرفته و همواره آن را به‌مثابۀ یکی از پیش‌نیازها و عناصر شهرهای پایدار به‌شمار می‌آورند. حکمروایی خوب شهری از آن‌دسته مفاهیمی است که رفاه شهروندان و عدالت اجتماعی را در نظر گرفته و سیاست‌ها و برنامه‌های آن، در قالب شاخص‌های به‌خصوصی جای می‌گیرند.از این‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی متغیرهای حکمروایی خوب شهری، به‌دنبال پاسخ این پرسش است که؛ اصول و ارزش‌های حکمروایی خوبِ شهری به چه میزان در مدیریت شهری مورد توجه‌اند؟ بدین منظور، روش انجام این تحقیق ترکیبی بوده به‌گونه‌ای که روش‌های توصیفی-تحلیلی و استدلال منطقی را دربرمی‌گیرد. ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی شاخص‌های مورد نظر (مشارکت‌پذیری، شفافیت، پاسخ‌گویی، حاکمیت قانون، عدالت، مسئولیت‌پذیری) استخراج شده و پرسشنامه بسته، بااستفاده از طیف لیکرت پنج گزینه‌ای تهیه و در میان جامعۀ آماری با حجم نمونۀ 384 نفر از شهروندان بالای بیست سالِ ساکن نیشابور که به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده بودند، توزیع و سپس داده‌ها با استفاده از آزمون تی در محیط نرم‌افزاری spss تحلیل گردیدند. نتایج بیانگر این امر است که میانگین قضاوت شهروندان دربارۀ عملکرد مدیریت شهری نیشابور در شاخصِ شفافیت با میانگین 2.34 بهترین و در شاخصِ عدالت با میانگین 2.18 ضعیف‌ترین وضعیت را به خود اختصاص داده و مشخص می‌گردد که توجه مطلوبی به شاخص‌های حکمروایی خوب شهری در عملکرد شهرداری و شورای شهر نیشابور به‌عنوان سازمان‌های مهم مدیریت شهری دیده نمی‌شود.

evaluation of good urban governance in iran - case study: neyshabur city

the growth of the phenomenon of urban dwellers and the increase of migration to the cities leads to the uncontrollable development of urban areas, the reduction of the level of welfare, the phenomenon of marginalization and creating many problems for cities, especially in developing countries, and the combination of these factors causes concerns for planners and politicians of the urban area and it has caused managers, urban planners as well as politicians in this field to enter and look for the causes of this incident, because not paying attention to the status of any influential variable has led to widespread issues and problems such as : poverty, unemployment, inflation, environmental pollution, destruction of infrastructures, etc. in the urban environment. therefore, during the last few decades in order to create a better, more favorable, healthier, easier and more pleasant environment for the residents of a city, various approaches have been proposed in the field of urban management, and good urban governance is one of the most prominent of these approaches. in the managerial approach of good urban governance, the rights of citizens have been properly identified by managers and planners and taken into account in urban management, so that all urban policies and programs are shared with them during the preparation and before implementation. and in the end, its output is approved by them and therefore it will have the most efficiency and impact. good urban governance has been confirmed and emphasized by national and international organizations in contrast to the state-oriented urban management approach, and they always consider it as one of the prerequisites and elements of sustainable cities. good urban governance is one of those concepts that consider the welfare of citizens and social justice, and its policies and programs are placed in the form of private indicators. therefore, the present study aims to investigate and evaluate the variables of good urban governance. looking for an answer to this question: to what extent are the principles and values of good urban governance considered in urban management? for this purpose, the method of doing this research is combined in a way that includes descriptive-analytical methods and logical reasoning. first, by using library studies and field observations, the desired indicators (participation, transparency, accountability, rule of law, justice, responsibility) were extracted and a closed questionnaire was prepared using a five-point likert scale and among the statistical population with the volume a sample of 384 citizens over 20 years of age living in neyshabur who were selected by random sampling method were distributed and then the data were analyzed using t-test in spss software environment. the results show that the average judgment of the citizens about the performance of the urban management of neyshabur is the best in the transparency index with an average of 2.34 and the weakest in the justice index with an average of 2.18, and it is clear that favorable attention to the indicators good urban governance is not seen in the performance of the municipality and city council of neyshabur as the important urban management organizations.