ابعاد تاثیرگذار بر خودشکوفایی در مجتمع‌های مسکونی از نگاه متخصصان

در دنیای معاصر باتوجه به بحران معنای بوجود آمده و از بین رفتن هویت فردی، اهمیت توجه به رشد فردی و تلاش جهت خودشکوفایی بیش از پیش نمایان می‌گردد. خودشکوفایی گرایش بنیادین هر انسان برای تحقق قابلیت‌های بالقوه است، بطوریکه به بیشترین ادراک از خویش و یکپارچگی نیازهای جسمانی، اجتماعی، ذهنی و عاطفی برسد. باتوجه به اهمیت تاثیرات محیط مسکونی بر افراد، لازم است طراحی مسکن به گونه‌ای صورت‌پذیرد که زمینه‌ساز شکوفایی افراد باشد، چراکه عدم توجه به خودشکوفایی سبب اختلال در رشد و تکامل ‌فردی و در فضای مسکن، سبب عدم شکل‌ گیری ارتباط معنادار بین فرد و فضا خواهد شد. با توجه به ضرورت عنوان شده، پژوهش حاضر با هدف ارائه‌ی ابعاد طراحی مجتمع‌های مسکونی مبتنی بر خودشکوفایی ساکنین براساس دیدگاه متخصصان نگارش‌شده و روش‌تحقیق پژوهش، آمیخته (کمّی-کیفی) می‌باشد. جامعه‌ی مورد مطالعه متخصصان رشته‌ی معماری بوده و نمونه‌گیری از طریق روش گلوله‌برفی انجام گرفته‌‌است. این ‌پژوهش با استفاده از روش پیمایش اکتشافی دلفی و باتوجه به نظریات اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها، در دو مرحله صورت پذیرفته‌است؛ در مرحله‌ی اول پس از مصاحبه بازپاسخ با متخصصین، به وسیله‌ی تکنیک کدگذاری باز و محوری، جدول هدف-محتوا تشکیل شده و پرسشنامه‌ی محقق ساخت شکل ‌گرفته ‌است؛ پیمایش نیز در دو دور صورت پذیرفته و پرسشنامه‌ها توسط متخصصان تکمیل شده ‌است. داده‌ها به وسیله‌ی نرم‌افزارspss-23 و با استفاده از تحلیل‌عاملq، آزمون همبستگی‌ پیرسون و آزمون ‌فریدمن تحلیل شد. درنهایت تاثیرگذارترین عوامل بر خودشکوفایی از دیدگاه متخصصان مشخص شده‌است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که ابعاد روانشناختی-ذهنی، تعاملی-اجتماعی و شناختی-معنایی از دیدگاه متخصصان موثرترین عوامل بر خودشکوفایی ساکنین مجتمع‌های مسکونی می‌باشند.

Dimensions Affecting Self-Actualization in Residential Complexes from the Perspective of Experts

In the contemporary world, due to crisis of meaning and loss of individual identity, the importance of paying attention to individual growth and attempt for self-actualization becomes more and more apparent. Self-actualization is a biological and psychological necessity and the fundamental tendency of every human being to realize his / her potential capabilities which is embedded in its existence from the beginning, so that reach the highest level of self-awareness and integration of physical, social, mental, and emotional needs. Housing is one of the most important and essential needs of every human and one of the strongest physical, psychological, emotional, and spiritual concepts in human life. Residential spaces are among the spaces that have the most use for human and human are constantly and interacting with them to the greatest extent. Therefore, due to the duration of presence and continuity of communication with the residential space, this space can be considered as having a great impact on people; thus Considering the importance of the effects of the residential environment on people, it is necessary to design housing in such a way as to clear the way for growth and prosperity of people, Because not paying attention to self-actualization will cause disruption in personal growth and development and in important space such as the housing, in addition to being harmful, it will prevent the formation of a meaningful relationship between the individual and space. So due to the mentioned necessity, the present study aims to provide the dimensions of design of residential complexes based on self-actualization of residents based on the perspective of experts, and the research method is mixed (quantitative-qualitative). The study population in this research is specialists in the field of architecture and urban planning and sampling has been done by snowball sampling method. This research is accepted using the Delphi exploratory survey method and according to the opinions of the members of the Faculty of Architecture and Urban Planning of universities and in two stages; In the first stage, after the feedback interview with the experts, using the open and axial coding technique, the concepts are categorized and include: interactive environment, environmental attractiveness, security and comfort of the environment, Nurturing environment, discoverable environment, controllable environment. then goal-content table is formed and based on this, the researcher-made questionnaire is formed; The survey was conducted in two rounds and the questionnaires were completed by experts in the field of architecture and urban planning. The obtained data were then entered into Spss-23 software and analyzed using Q factor analysis, Pearson correlation test, and Friedman test, and finally, the most influential dimensions on the self-actualization process have been identified from the experts’ perspective. The results of this study indicate that according to the opinions of experts in the dimensions: Cognitive-semantic, perceptual-experimental, psychological-mental, interactive-social, physical-somatic, functional-activity in the design of residential complexes can affect the self-actualization of residents and in the meanwhile, psychological-mental, interactive-social and cognitive-semantic dimensions from the experts’ perspective are the most effective factors on self-actualization of residents of residential complexes.