10 سال بعد؛ پایش جمعیت پلنگ ایرانی Panthera Pardus Tulliana در جنوب ایران در شرایط تکه شدن زیستگاه و شکار غیرمجاز

مناطق حفاظت شده نقش مهمی در بقای گوشتخواران بزرگ در سطح دنیا ایفا می کنند. با این وجود مساحت بسیاری از این مناطق به اندازه ای نیست که بتوانند بقای پایدار جمعیت های پویایی از گونه های گوشتخوار با قلمرو وسیع را فراهم کنند و بیشتر نقش یک جزیره امن را در میان مناطق انسانی بازی می کنند. در این موقعیت، پایش بلند مدت جمعیت ها و تهدیدات آن برای برنامه ریزی جهت حفاظت هرچه بهتر گونه های هدف ضروری است. ما در این پژوهش، بقا (persistence) گونه پلنگ ایرانی (panthera pardus tulliana) در پارک ملی بمو از سال 86 تا سال 96 و همچنین تهدیدات آن را بررسی کردیم. علی رغم اهمیت پارک ملی بمو به عنوان یکی از زیستگاه های مهم پلنگ ایرانی در جنوب کشور، این منطقه با تهدیداتی از جمله فشار شدید شکار غیرمجاز، تکه تکه شدن زیستگاه و تعارض بالا بین شکارچیان محلی و محیط بانان روبرو است. ما در سال 96 اقدام به دوربین گذاری سراسری به منظور تخمین جمعیت پلنگ ایرانی در منطقه کردیم و از نتایج مطالعه انجام شده در سال 86 برای مقایسه تغییرات جمعیت استفاده کردیم. هر دو مطالعه از روش های مشابه و میزان تلاش نزدیک (1012 و966 تله شب تلاش) به هم برخوردار بودند که منجر به شناسایی 7 فرد (2 نر و 4 ماده و 1 توله) و4 فرد (1 نر و 3 ماده) به ترتیب در سال های 86 و 96 شد. نکته جالب حضور نر غالب در منطقه در هر دو مطالعه بود. تخمین ما حاکی از حضور1.64 پلنگ در 100 کیلومتر مربع در سال 96 در مقایسه با تراکم 1.84 پلنگ در 100 کیلومتر مربع در سال 86 بود. یافته های ما نشان می دهد اگرچه تراکم پلنگ نسبت به سال 86 تغییر معناداری نکرده است اما وضعیت جمعیت این گونه در پارک به طرز نگران کننده ای بسیار شکننده است (زیر ده فرد). با توجه به اینکه پارک ملی بمو تقریبا به صورت کامل از دیگر زیستگاه ها جدا شده است، به نظر می رسد پلنگ ایرانی در این منطقه آینده ای نامشخص دارد. بقای بلندمدت پلنگ در این منطقه نیازمند کاهش فشار شکار غیرمجاز از طریق به کارگیری روش های حفاظت مشارکتی و همچنین افزایش شدت اعمال قوانین است. شناسایی و حفاظت از کریدورهای احتمالی ابزار بسیار مهمی برای اطمینان از وجود ارتباط میان جمعیت پلنگ در بمو با سایر جمعیت ها است.