بررسی ترکیب گونه ای ماهیان رودخانه قزل اوزن (حوضه رودخانه سفیدرود)

در حوضه رودخانه قزل اوزن بیش از 15 رودخانه کوچک وجود دارد. طول رودخانه قزل اوزن بیش از 600 کیلومتر بوده و پس از اتصال با شاخه شاهرود در شهر منجیل، رودخانه سفیدرود را تشکیل می دهد. هدف از این بررسی، تعیین وضعیت فراوانی ماهیان حوضه رودخانه قزل اوزن بوده و نمونه برداری ماهیان رودخانه های تلوار، بیزینه، سجاس، زنجان رود و خصوصا شاخه اصلی (قزل اوزن) در قالب چند پروژه تحقیقاتی و موردی از سال 1373 تا 1390 با استفاده از الکتروشوکر، تور پرتابی و پره چشمه 6 میلی متر صورت گرفت. نتایج نشان داد که در این رودخانه 23 گونه از 6 خانواده ماهی (cyprinidae، cobitidae، nemacheilidae، siluridae، salmonidae و poeciliidae) زیست می نمایند که 3 گونه بومزاد، 11 گونه بومی و 9 گونه غیر بومی بودند. همچنین 14 گونه دارای ارزش صید تفریحی یا اقتصادی هستند. بیشترین پراکنش مربوط به گونه خیاطه ماهی سمیعی (alburnoides samiii)، سیاه ماهی رازی (capoeta razii)، مرواریدماهی کورا (alburnus filippi)، سس ماهی کورا (barbus cyri) و ماهی سفید رودخانه ای (squalius turcicus) بود. در بین گونه ها، سیاه ماهی رازی، خیاطه ماهی سمیعی، مرواریدماهی قفقاز (alburnus hohenackeri)، کولی لب کوچک (acanthobrama microlepis) و ماهی سفید رودخانه ای به ترتیب حدود 5/40، 2/16، 9/9، 1/7 و 1/6 درصد و 18 گونه دیگر جمعا حدود 3/20 درصد جمعیت ماهیان را تشکیل دادند. گونه های بومزاد 9/56 درصد، گونه های بومی 0/39 درصد و گونه های غیربومی تنها 1/4 درصد جمعیت را تشکیل دادند. این بررسی نشان داد تنوع ماهیان این رودخانه در مقایسه با بزرگی آن نسبتا کم بوده ولی تنوع ماهیان غیربومی در آن زیاد می باشد که این مسئله می تواند تهدیدی برای ماهیان بومی و بومزاد می باشد.