مروری بر برخی از مدل‌های تخمین فرسایش خاک

فرسایش خاک یک پدیده‌ طبیعی است که جدایش ذرات خاک، حمل و رسوب‌گذاری آن‌ها را در بر می‌گیرد. این پدیده به ‌عنوان عامل اصلی در از بین ‌رفتن حاصلخیزی خاک، تخریب زمین و افت عملکرد سامانه‌های اکولوژیکی از جمله سواحل و دریاها از لحاظ تغذیه و نیز تامین منابع آبی در بسیاری از نقاط جهان به‌حساب می‎آید. این فرآیند اگر چه تقریباً در تمام عرض‌های جغرافیایی کره زمین رخ می‌دهد، اما تاثیر آن در مناطق گرم‌سیری به‌دلیل شدت زیاد بارندگی در این مناطق بسیار شدید است. اندازه‌گیری هدررفت خاک در کرت‌های آزمایشی، اطلاعات ارزشمندی را برای برنامه‌های حفاظت از اکوسیستم‌های آب خاکی فراهم نموده و داده‌های جمع‌آوری شده به استخراج روش‌ها و معادلات متنوع کمک کرده است. با این حال، این روش‌ها مبتنی بر داده‌های محدودی هستند که در یک چارچوب تحقیقاتی برای تامین اطلاعات مورد نیاز جهت استفاده در مدل‌ها و معادلات مختلف تولید شده‌اند که ممکن است در جای دیگر به‌منظور محاسبه میزان فرسایش در یک مکان مشخص، مورد استفاده قرار بگیرند. از آن ‌جا که تخمین میزان فرسایش خاک برای برنامه‌ریزی حفاظتی حیاتی است، باید مدل‌های برازش داده شده و کاربردی به ‌درستی انتخاب و با توجه به شرایط محلی به کار گرفته شوند. تحقیق حاضر شامل مروری بر برخی از پرکاربردترین مدل‌ها برای تخمین فرسایش خاک با هدف ارائه راهنمایی مناسب برای متخصصان و مسئولان مرتبط با این مطالعات صورت گرفته است. با انتخاب مدل مناسب و ارزیابی صحیح از پتانسیل فرسایش‌پذیری و تولید رسوب حوزه‌های آبخیز و ورود آن‌ها به اکوسیستم‌های دریایی می‌توان در تبیین و پیاده‌سازی الگوی برنامه‌ریزی در راستای استحصال بهینه منابع آب و خاک کمک نمود.

Overview on some models of soil erosion estimation

Soil erosion is a natural phenomenon that includes the detachment, transportation, and sedimentation of soil particles. This phenomenon is considered a major factor in the loss of soil fertility, land degradation, and performance reduction of ecological systems such as beaches and seas in terms of recharge and supply of water resources in many parts of the world. Although this process occurs in almost all latitudes of the planet, its impact in the tropics is very strong due to the high intensity of rainfall in these areas. Measuring soil loss in experimental plots has provided valuable information for soil conservation programs, and the collected data have helped to extract methods and equations that can estimate the rate of soil erosion under specific conditions. However, these methods are based on limited data generated in a research framework to provide the information needed for use in various models and equations that may be used elsewhere to calculate the rate of erosion in a given location. Since soil erosion rate estimation is critical for conservation planning, fitted and functional models must be properly selected and applied according to local conditions. The main purpose of this study is to review some of the most widely used models for soil erosion estimation, with the aim of providing appropriate guidance to experts and officials related to these studies. The appropriate model selection and correct assessment of erodibility potential and sediment production of watersheds and their entrance to marine ecosystms could be helpful in elucidating and implementation of the planning approach for optimal harvesting of water and soil resources.