بررسی و مطالعه نحوه انتقال رطوبت سیلاب (مطالعه موردی: سیلاب اسفند 1395 در جنوب و جنوب غربی ایران)

مطالعه علل و منشا رویدادهایی مانند سیل، می‌تواند نقش بسزایی در پیش‌بینی آن‌ها و آمادگی برای حفاظت از سرمایه‌های موجود در حاشیه سواحل ایفا نماید که متاسفانه سواحل جنوبی ایران نیز از جمله مناطقی است که در معرض چنین مخاطراتی قرار دارد. وقوع رویداد باد و بارش سنگین در 29 اسفندماه 1395 در بندر دیر واقع در جنوب استان بوشهر، منجر به طغیان آب دریا و جاری شدن سیل و گرفتن جان 5 نفر از هم‌میهنانمان شد. در سایر مطالعات انجام شده پیرامون ردیابی منشا این‌گونه بارش‌ها در ایران، عمدتاً از نقشه‌های وزش رطوبتی در ترازهای مختلف جو و تحلیل همدیدی بارش در ایستگاه‌ها استفاده شده که نتایج حاصل از آن‌ها غالبا کیفی بوده است. به علاوه، نقشه‌های رطوبتی از اندازه‌گیری غیرمستقیم به‌دست می‌آیند و که خود بازهم دارای محدودیت جمع‌آوری داده در سطح اقیانوس هستند. در مطالعات گذشته به‌منظور دسته‌بندی مسیرهای رطوبت و تعیین منشا آن از خوشه‌بندی‌های آماری پیچیده استفاده شده است. حال آن‌که در این پژوهش با استفاده از قابلیت‌‌ جدید نسخه ارتقاء یافته hysplit4، نه تنها مسیرهای انتقال رطوبت از محل وقوع بارش (ایستگاه سینوپتیکی بندر دیر) تا محل منشا در اقیانوس ردیابی و خوشه‌بندی شد، بلکه مقدار دقیق رطوبت آورده شده از هر منشا نیز به‌صورت کمّی تعیین گردید. در نهایت، دو مسیر اصلی انتقال رطوبت از شمال اقیانوس هند و نواحی مرکزی آفریقا برای این رویداد مشاهده شد که عمده بخارآب تشکیل دهنده آن (61%)، از نواحی حاره‌ای شمال اقیانوس هند برداشت شده است. پیشنهاد می‌شود که بارش‌های سنگین (مانند 1398 و 1400) بررسی شود و منشاء رطوبتی آن‌ها شناسایی شود.

Investigation and study of flood moisture transfer (Case study: March 2017 in south and southwest of Iran)

The study of causes and origins of events, such as flood can play a significant role in prediction them and readiness to protect the existing capitals and human societies along shore lines that unfortunately southern coast of Iran is also one of those areas at risk. The occurrence of heavy wind and exterem rainfall event on 19 March 2017 in Dayyer Port, placed at the south of Bushehr province, resulted in seawater flooding and claimed the lives of five peoples. Other studies on tracing the origin of such rainfall events in Iran, have mainly used water vapor plotted and analysis of precipitation synoptical data, the results of which have often been qualitative. In addition, moisture maps are derived from the indirect measurements, and which also have limitations on oceanlevel data collection. Past studies have used complex statistical clustering to classify moisture pathways and determine their origin In this study using the new enhanced version of HYSPLIT4 model to tracing and clustering the trajectories from the precipitation site (Dayyer Port Synoptic Station) to the moisture source location in the oceans, but also the exact amount of moisture brought from each source quantified. Finally, two major moisture transmission paths from the northern Indian Ocean and central African regions were observed for the event, with its water vapor content (61%) largely derived from the tropical northern Indian Ocean. It is recommended that heavy rainfall (such as 2020 and 2022) be investigated and their moisture source identified.