برآورد و مقایسه میزان نفوذ و تغییرات سطحی آب در بند‌های تغذیه‌ای مناطق خشک و نیمه‌خشک حوزه آبخیز ندوشن استان یزد

نفوذ آب در خاک، فرآیند اولیه ورود آب از سطح خاک به داخل ناحیه غیراشباع خاک در نظر گرفته می‌شود. نفوذ آب به خاک جزو مهم‌ترین فرایندهای طبیعی است، چرا که تغذیه آبخوان‌ها نتیجه این فرآیند می‌باشد. از سوی دیگر آگاهی از میزان تغذیه و یا توانایی زمین در نفوذ دادن آب می‌تواند در مدیریت منابع آب مفید باشد. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی استوانه مضاعف در خاک‌های آبرفتی و ریزدانه استفاده شد و از میزان تبخیر و افت سطح آب در دریاچه بندهای آبخیزداری برای بررسی کارایی روش مذکور استفاده گردید. بدین‌ صورت‌که اندازه‌گیری میزان نوسانات سطحی آب این بندها در مدت آبگیری صورت گرفت، سپس با داده‌های تبخیر اصلاح شده و نفوذ از این روش محاسبه شد. پس از آن با استوانه مضاعف اندازه‌گیری نفوذ در هفت نقطه از هر بند به مدت 5/4 ساعت انجام و میانگین نفوذ در هر بند محاسبه شد. نتایج نشان داد سرعت نفوذ در آزمایش استوانه مضاعف در بندهای علویه، ندوشن و صدرآباد به ترتیب 47/0، 37/0 و 28/0 cm/hr، اما در محاسبه نفوذ از راه نوسانات سطح آب، سرعت نفوذ به ترتیب 0073/0 ، 007/0 و 0015/0 cm/hr می‌باشد. این بدین معنی‌است که نفوذپذیری از روش استوانه مضاعف حدود 100 برابر بیشتر از روش مذکور بوده، هم‌چنین مقایسه ذرات رسوبی نشان می‌دهد در خاک‌هایی که ریزدانه‌تر هستند اختلاف نفوذ در دو روش، بیشتر خواهد شد، که معنی‌داری از طریق روش‌های آماری مورد بررسی قرار گرفته‌است. بنابراین برای ارزیابی نفوذ در خاک‌های آبرفتی و ریزدانه، آزمایش استوانه‌ کارایی کافی را نداشته و لازم است در انتخاب روش‌های اندازه‌گیری نفوذپذیری در خاک‌های ریزدانه تجدید نظر شود.

Estimation and Comparison of infiltration and water level changes in recharging dams of arid and semi-arid regions in Nodoshan watershed, Yazd province

Water infiltration into the soil is considered as the primary process of entering water from the soil surface into the unsaturated area of the soil. This process plays a very important role in the water cycle of nature. as aquatic nutrition is the result of this process. On the other hand, knowing the amount of nutrition or ability of the earth to infiltrate water can help humanity manage water resources. The purpose of this study was to investigate the performance of double ring in alluvial and fine soils and to find differences between the results of this real effective experiment. Therefore, evaporation rate and water level in recharging dams lakes were used to evaluate the efficiency of the mentioned method. In the present study, first, the measurement of surface fluctuations of these bands during dehydration was performed, then with modified evaporation data and final infiltration of this method was calculated. Then, by double ring penetration measurement was performed at seven points in each section for 4.5 hours and the mean penetration was calculated in each section. 0.47, 0.37 and 0.28 cm / h, but in the calculation of infiltration through water level fluctuations, the infiltration rate is 0.0073, 0.007 and 0.0015, respectively. This means that the permeability of the ring method is about 100 times higher than in reality, and the comparison of the sedimentary particles shows that in the more finegrained soils, the difference in permeability between the two methods will increase. Therefore, in order to evaluate permeability in alluvial and fine grained soils, the ring test is not efficient and it is necessary to reconsider the selection of permeability measurement methods in the fine grained soils.