نگاهی بر سازه های آبی سنتی خراسان جنوبی – مطالعه موردی معرفی و تحلیل معماری آسیاب افین

شرایط محیطی سخت در نواحی کویری و کمبود آب موجب شده که انسان ضمن استفاده از آن برای کشاورزی، حداکثر استفاده از آب جاری را قبل از مصرف آن در زمین کشاورزی داشته باشد. از جمله موارد استفاده از این آب، استفاده برای چرخاندن سنگ آسیاب است. آسیاب یکی از سازه های آبی در محیط است که در زندگی اقتصادی و اجتماعی گذشته، نقش موثری ایفاء می کرد. گذر زمان موجب می شود که انسان دست آس هایی که به نیروی بدنی زیادی نیاز دارد، کم کم استفاده از آن کاهش یافته و آسیاب هایی در مسیر رودخانه ها و قنات ها ساخته شود؛ به طوری که امروزه نیز در بعضی از مناطق ایران این سازه های معماری به صورت فعال به حیات خود ادامه می دهند. از جمله این آسیاب ها که در مسیر معدود رودخانه های دائمی خراسان جنوبی قرار گرفته است، می توان به آسیاب افین در روستایی به همین نام از توابع بخش زهان شهرستان زیرکوه، واقع در استان خراسان جنوبی اشاره کرد. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تاریخی - فرهنگی بوده است و روش کار در این تحقیق به صورت میدانی و کتابخانه ای بوده است. هدف از نگارش این مقاله معرفی معماری قسمت های مختلف آسیاب افین می باشد.