بررسی رمان « طریق بسمل شدن» اثر محمود دولت آبادی از منظر ادبیات اقلیمی

ادبیات اقلیمی، شاخه ای از ادبیات است که به بیان جغرافیای طبیعی و انسانی می پردازد و در میان برخی از نویسندگان ایرانی از جایگاهی ویژه برخوردار است. دولت آبادی نویسنده ای است که در زمینه ی کاربست ادبیات اقلیمی و ناحیه ای در میان دیگر نویسنگان ایرانی شاخص است. وی در رمان طریق بسمل شدن با استفاده از آب درصدد آن است که بیان کند جنگ در هر صورت و به هر شکل که باشد منفور و منزجر است. در این پژوهش، به بررسی شاخصه های ادبیات اقلیمی و بومی در این رمان دولت آبادی پرداختیم و برای نیل به این هدف با استفاده از منابع کتابخانه ای و الکترونیکی و با روش توصیفی- تحلیلی، آن دسته از شاخصه های فیزیکی و انسانی را که در آن ظهور یافته مورد بررسی قرار دادیم. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که نویسنده به دلیل همزیستی با مردم منطقه ی خراسان و تاثیرپذیری از محیط اطراف، تصویری کامل از جغرافیای طبیعی و انسانی منطقه ی خویش در معرض دید خوانندگان قرار می دهد. هدف نویسنده این است که در کنار هدف اصلی رمان که انزجار از هر گونه جنگی است، شاخصه های اقلیمی و بومی خویش را به مخاطب القا کند، علاوه بر آن دولت آبادی برخلاف دیگر آثارش در بیان شاخصه های اجتماعی به دنبال مطرح ساختن طبقات اجتماعی گوناگون نیست، بلکه در پی آن است که ایران ستیزی اعراب بر ایران و به خصوص خراسان را نمایش دهد و حس ملی گرایی خواننده را بیدار سازد.