نگرشی بر آب در کلیدر

بزرگ‌رمان فارسی، کلیدر، اثر محمود دولت‌آبادی است. کلیدر دربرگیرنده ی درون‌مایه‌های متعدد زیستی، تاریخی، اجتماعی و ... است. یکی از پرکاربردترین شیوه‌های بیان غیرمستقیم بن‌مایه‌های این رمان استفاده از آب و مناسبات آن است. مساله ی اصلی پژوهش آن است که محمود دولت‌آبادی در دور ه ی معاصر چگونه با بیان و ترسیم کارکردهای آب در رمان مفاهیم سنتی، فرهنگی و اجتماعی آن را به مخاطب القا می‌کند و به اقناع مخاطب می‌رسد؟ مقاله با شیوه ی توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر روش کتابخانه ای نگاشته شده است. در پایان نتیجه گرفته شده است آب در این اثر کارکردهای اسطوره‌ای، بهداشتی، تغذیه‌ای، دینی، روانی و هنری دارد. علاوه بر آن از آغاز تا انجام داستان حضوری پویا دارد و در روند داستان سیر صعودی مادی معنوی را تدریجی طی می‌کند. در نخست مرتبه ی مادی برای آبیاری مزارع و احشام استفاده می‌شود و در اوج معنوی سبب شکوفایی انسان می‌شود. نویسنده با بیان غیرمستقیم و زمینه‌سازی خودپنداری خواننده با شخصیت‌های داستان و درک تجربه ی عینی کارکردهای گوناگون آب حس حضور و لذت زیبایی‌آفرینی حاصل از آن را برای مخاطب فراهم می‌سازد و با چنین آفرینشی به اقناع مخاطب نایل می‌شود.