آب در داستان های عاشقانه ایرانی و عربی (مطالعه موردی: خسرو و شیرین و لیلی و مجنون)

آب به عنوان یک عنصر حیاتی و مقدّس در انواع مختلف ادبیات فارسی بازنمایی شده است و این امر تا حدی متاثر از اهداف و اقتضائات این انواع بوده است. هدف این مقاله بررسی جلوه ی آب در داستان های عاشقانه و به طور ویژه داستان های عاشقانه ی ایرانی و عربی است. برای این منظور، به روش توصیفی- آماری به بررسی معانی، متعلقات و کاربردهای ادبی آب در دو منظومه ی عاشقانه ی خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی گنجوی پرداخته شده است. نتایج این بررسی حاکی از آن است که از بین معانی آب، معنای حقیقی آن بیشترین نمود را در داستان های عاشقانه داشته و پس از آن معنای مجازی اشک بیشترین کاربرد را به خود اختصاص داده است. از متعلقات آب، عناصر اربعه و از بین آن ها، آتش بیشترین مجاورت را با این واژه داشته است. از میان شگردهای ادبی نیز مراعات نظیر بیشترین بسامد را داشته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که سه عنصر نوع ادبی، جغرافیای داستان و باورهای اقوام در بازنمایی عنصر آب در آثار ادبی موثر بوده اند.