آب، آبادی و آبادانی از منظر شیخ علاء‌الدوله سمنانی

اهمیت و جایگاه آب از ابتدای خلقت در نزد اقوام بدوی تا زمان کنونی بر کسی پوشیده نیست. این جایگاه به حدی ممتاز و متمایز است که بسیاری از اقوام ابتدایی، آفرینش جهان را بر پایه آب می‌دانستند و خلقت این جهان را به آب نسبت می‌دادند. آب، در نظر اغلب مردمان قدیم، ماده ای مقدس، پاک، روحانی، آسمانی و هدیه ای از جانب خداوندگار تلقی شده است، این طرز تلقی باعث شده است تا آب، اندک اندک در قالب رمز و کنایه و تمثیل در فرهنگ دینی و عرفانی ما وارد شده و شاعران و عارفان گاه، نغزترین و عارفانه ترین تاویلات را درباره آن داشته باشند. شیخ علاء‌الدوله سمنانی عارف بزرگ قرن هفت و هشتم هجری، از دسته کسانی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به آب و کارکردهای واقعی و مجازی آن در آثار خویش اشاره می‌کند و اوج این کارکرد در حفر چشمه و قنات خداداد که به صورت مکاشفه بر وی الهام شد نشان داد. این پژوهش با بررسی آثار شیخ علاء‌الدوله و استخراج مفاهیم مرتبط با آب و آبادانی، سعی در کسب نتایجی ارزشمند از وضعیت چگونگی حفر قنات، انواع محصولات کشاورزی و باغی، کارکردهای متنوع آب در زندگی انسان آن دوره دارد.