رفتار ناهنجار هیدروشیمی چشمه های گوگردی و آبگرم چنگوله، غرب استان ایلام، در دوره ترسالی خیلی شدید

چشمه های گوگردی و آبگرم چنگوله با مجموع آبدهی 1500 لیتر بر ثانیه از تاقدیس اناران در غرب استان ایلام تخلیه می شوند. پاسخ هیدروشیمی این چشمه ها در برابر بارش های شدید سال آبی 98-1397 مورد مطالعه واقع شد. پایش چشمه ها شامل اندازه گیری آبدهی، دما ، هدایت الکتریکی و سنجش یون های اصلی به طور ماهانه طی سال های 1396 تا 1398 انجام شد. شاخص spi جهت بررسی وضعیت خشکسالی و ترسالی با استفاده از داده های بارش سالانه محاسبه شد. هیدروگراف و کموگراف چشمه ها به منظور بررسی نوسانات میزان آبدهی و هدایت الکتریکی چشمه ها ترسیم شد. شاخص spi نشان داد ترسالی سال آبی 98-1397در طول 50 سال اخیر در استان ایلام بی سابقه بوده است. با بررسی هیدروگراف چشمه های گوگردی چنگوله مشخص شد که رخداد هر بارش با زمان تاخیر 2 ماهه بر افزایش آبدهی چشمه ها اثرگذار می باشد. بررسی هم زمان هیدروگراف و کموگراف چشمه ها نشان داد با افزایش شدید آبدهی در سال آبی 98-1397میزان هدایت الکتریکی چشمه های گوگردی چنگوله1 و چنگوله2 برخلاف انتظار افزایش یافته، ولی میزان هدایت الکتریکی چشمه گوگردی چنگوله3 کاهش یافته است. احتمالاً افزایش هدایت الکتریکی چشمه گوگردی چنگوله1 به دلیل عدم گنجایش مجراهای اصلی آبخوان کارستی در انتقال حجم زیاد آب های نفوذی بوده، لذا عبور بخشی از آب های نفوذی در مجراهای جدید که تبخیری های بیشتری دارد، باعث افزایش انحلال و به تبع آن افزایش میزان هدایت الکتریکی شده است. افزایش میزان هدایت الکتریکی چنگوله2 به دلیل اختلاط آب چشمه های با هدایت الکتریکی بیشتر بوده است. کاهش میزان هدایت الکتریکی چشمه گوگردی چنگوله3 به دلیل اختلاط بخشی از آبخوان تغذیه کننده این چشمه با آبخوان چشمه چنگوله2 بوده که میزان هدایت الکتریکی کمتری دارد. همچنین افزایش شدید میزان آبدهی، باعث افزایش دمای چشمه های گوگردی چنگوله شده است. افزایش دمای این چشمه ها ناشی از گردش عمقی بیشتر آب های نفوذی در سال آبی 98-1397 بوده است.

Anomalous hydrogeochemical behavior of Changuleh sulfur and thermal springs, west of Ilam Province, in an extremely wet period

Changuleh sulfur and thermal springs having an average annual discharge of about 1500 lit/s are discharged from the Anaran Anticline in the west of Ilam Province. The hydrochemical behavior of these springs in response to the heavy rainfall in 2018-19 water year was studied. Filed studies and monitoring of springs, including measurement of discharge, temperature, electrical conductivity, and measurement of main ions were performed from 2017 to 2019. SPI index was calculated to evaluate the drought and wet precipitation regimes using annual rainfall data. The hydrograph and chemograph of the springs were depicted to investigate the fluctuations of discharge and electrical conductivity. The SPI index showed that the extremely wet of 2018-19 water year has been unprecedented during the last 50 years in Ilam Province. The hydrograph of the springs showed that the rainfall affects the discharge of the springs by 2 months delay with precipitation. Simultaneous study of the hydrograph and chemograph of springs showed that with an extremely increase in discharge in 2018-19 water year, contrary to expectations, the electrical conductivity of Changuleh1 and Changuleh2 sulfur springs has been increased, while the electrical conductivity of the Changuleh3 sulfur spring has decreased. The increase in electrical conductivity of Changuleh1 sulfur spring has been due to the lack of capacity of the main channels of the karst aquifer in passing a large volume of infiltrating water, therefore the passage of part of the infiltration water thought the new channels, which have more evaporite, caused to increasing dissolution and consequently the rise of electrical conductivity. The increase in electrical conductivity of Changuleh2 is due to the mixing by springs’ water with higher electrical conductivity. The decrease in the electrical conductivity of Changuleh3 sulfur spring is due to the mixing of the spring’s water with water of Changuleh2 spring, which has a lower electrical conductivity. Furthermore, the extremely increase in discharge has increased the temperature of the Changuleh sulfur springs. The increase in temperature of these springs has been due to the deeper circulation of infiltrating waters in 2018-19 water year.