بررسی اثرات تحصیل در خانه فرزندان بر مادران در دوره کرونا

در اسفند سال 98 با اعلام قرنطینه سراسری به منظور محفوظ ماندن و جلوگیری از شیوع بیماری مهاجم کوید 19، کلیه مدارس کشور خدمات حضوری خود را به حالت تعلیق در آوردند و ساز و کار تحصیل در منزل از طریق سامانه های آموزشی آنلاین را آغاز کردند. والدین ماندند با از یک سو نگهداری فرزندان در منزل و از سوی دیگر مسئله تحصیل مجازی آنها با وجود زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری نا آماده و نامجهز. آنچه از آموزش کودکان در مدرسه در ذهن متبادر می شود آموختن نظم و انضباظ کنار هم سن و سالان، سازگاری با رفتارهای متفاوت، پذیرش آنچه حتی غیر مستقیم باعث استقلال فردی در دومین محیط زندگی بعد از خانه است. محیط مدرسه زندگی دسته جمعی است با برنامه مدون و مناسب حال کودک که او را برای زندگی در اجتماعی به غیر از خانواده آماده می نماید. ورود کودکان در مدرسه صرفا آموزش های علمی (تئوری یا عملی) نیست زیرا آگاهی و تاثیر پذیری از محیط اطراف بر رشد عقلی و فکری کودک تاثیر به سزایی دارد و تقویت کننده جسم و جان اوست. مجموعه ای از یادگیری های حمعی که در قالب مدرسه گنجانده می شود دردوران قرنطینه کرونا به داخل خانه برگشته است، خانواده هایی که اکثرا تک فرزند هستند البته بحث ما شامل این مورد خاص نیست به طور عموم این آموزش با زیر ساخت نا مناسب و عدم آگاهی استفاده از فضای مجازی یک باره به سمت کودکان روانه گردیده. این جاست که نقش والدین در همراهی برای آموزش مناسب از فضای مجازی و به طور خاص آموزش درسی بسیار مهم بنظر می آید. فرزندان ما دراین ادغام غافلگیرکننده خانه و مدرسه، از محاسن هر دو محیط ناخواسته محروم می شوند. به این ترتیب مسولیتی مضاعف بر دوش والدین گذاشته می شود که باید با راه حل مناسب و استفاده از تجارب و شیوه های موفق دستیابی به آموزش کودکان فراهم آید تا عواقب نا بهنجار آموزش اخلاق و مهارت زندگی از فرزندان صلب نگردد. با دیدگاهی که فرزند سالاری تا حدودی در خانواده ها نمود پیدا کرده مجاب کردن فرزندان در فراگیری آموزش مجازی به شیوه مطلوب و قابل قبول صرفا به جهت یادگیری کار بسیار دشواری است زیرا با ارتباط دوستانه ای که در قالب گروه های رسانه های مجازی (واتس اپ، تلگرام، اینستاگرام، اسکایپ و ...) می توان گفت صرفا باری به هر جهت و شانه خالی کردن از تعهد و مسولیت را بیشتر از بقیه موارد (علمی، اخلاقی و ..) می آموزند و این تضاد در گفتار و عمل و عدم هم سویی آموزش و اخلاق شکل وسیعی از آسیب های قرنطینه کرونایی را در پی خواهد داشت. اینکه والدین از نقش والد گری غافل شوند دور از انتظار نیست ویا والدینی که فرزندانشان را به پرستار سپرده و انتظارات آموزشی توسط پرستار برطرف می شود. هدف این مقاله، بررسی اثر تحصیل در خانه فرزندان بر مادران در دوره کرونا می باشد. در این راستا پرسشنامه هایی را بین سه گروه از والدین شامل همه والدین، والدینی که هردو شاغل هستند و والدینی که فرزندان زیر 15 سال دارند را پخش کرده و بر مبنای داده های بدست آمده از پرسشنامه های جمع آوری شده، میزان سهم پدر ها و مادرها در امور تحصیلی فرزندان و انجام امور خانه مانند پخت و پز و نظافت و... در دو دوره قبل از کرونا و دوره کرونا بررسی می کنیم. سپس با استفاده از شاخص ها و تحلیل های آماری رابطه بین نقش مادران در تحصیل فرزندان و شرایط برآمده از ویروس کرونا را مشخص می کنیم. نتایج این مطالعه که بر اساس دو نمونه تصادفی از مادران (100نفر)و پدران (100نفر) در شهر رشت به دست آمده است حاکی از آن است که 89 درصد از والدین سهم خود را بیشتر از همسرشان در زمینه تحصیلی فرزندان و امور منزل می دانند. همچنین نتایج نشان می دهند شاخص هایی مانند اشتغال مادران و سن فرزندان(که گواه نیاز آنها به آموزش های تخصصی است) عامل بازدارندگی نداشته و منجر به ایفای نقش مساوی پدران و مادران نشده است. از سوی دیگر محدودیت های ناشی از بیماری کوید نوزده منجر به چالش هایی(از جمله کاهش تعهد و درک دانش آموز نسبت به مسولیت ها و وظایف مقرر شده از طرف مدرسه، جای خالی مشارکت ها و فعالیت های فردی یا گروهی فرزندان در جمع همسالان و ..) به مراتب بیشتر، برای والدین و به خصوص مادران در امور تحصیل فرزندان شده است. نتایج نشان می دهند که مادران اعم از خانه دار و شاغل بیشتر از همیشه درگیر امور تحصیلی فرزندانشان شده اند. آموزش های آنلاین یا آفلاین بار سنگینی بر دوش آنها ست که وادارشان می کند علاوه بر نقش خودشان نقش معلمان را هم ایفا کنند. زمانی که مدرسه به خانه منتقل می شود اولین گام وظیفه مادران به عنوان معلم در روند آموزشی داخل خانه اجتناب ناپذیر است. ناهمگونی ارتباط عاطفی که نیاز اصلی دو طرف (مادر و فرزند) است ناگزیر مادر را از نقش اصلیش دور کرده و او باید با رافت مادرانه در مقام معلم انجام وظیفه نماید. تفاوت شیوه تدریس و برخورد با دانش آموز و برقراری این توازن در نقش معلمی فشار مضاعفی است که مادران درگیر آن شده اند. فرزندان و مادران نه دانش آموز و نه معلم هستند و در عین حال بازیگران تمام وقت در نقش دانش آموز و معلم می باشند.