سنجش رضایت‌مندی ساکنان از کیفیت مسکن در محلات شهری با رویکرد عدالت فضایی مطالعه موردی: محلات منطقه دو شهرداری تهران

مهم‌ترین کارکرد هر شهری نقش سکونتی آن است و به همین دلیل ویژگی‌های کیفی مسکن نقش اساسی در کیفیت فضاهای شهری و عدالت فضایی-اجتماعی دارند. با رشد سریع شهرنشینی در قرن اخیر، به‌خصوص در جوامع توسعه‌نیافته و در پی آن رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت و کوچک شدن بعد خانوار باعث چالش‌های جدی در شهر ازجمله کاهش کیفیت مسکن و نابرابری در ابعاد گوناگون کالبدی، محیط زیستی، خدماتی، اجتماعی و اقتصادی شده است. منطقه 2 شهر تهران به‌دلیل شمالی-جنوبی بودن و کشیدگی از مرکز شهر تا شمالی‌ترین نقاط شهری تهران دارای گوناگونی سکونتی و کیفیت مسکن می‌باشد. مسکن یکی از نیازهای حیاتی انسان‌ها است، به همین دلیل رضایت‌مندی ساکنان از کیفیت مسکن در محلات شهری قابل تحلیل هستند و بی‌توجهی به این امر مهم، می‌تواند باعث نابرابری مسکن شود. هدف پژوهش حاضر تحلیل رضایت‌مندی ساکنان از کیفیت مسکن در سطح محلات منطقه 2 شهر تهران است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی-تحلیلی با ماهیت کاربردی است و در گردآوری اطلاعات از روش اسنادی و پیمایشی با استفاده از روش پرسشنامه صورت گرفته است. داده‌های گردآوری شده با استفاده از آزمون تی تک نمونه، میزان رضایت از شاخص‌های کیفیت مسکن، آزمون همبستگی پیرسون و در نهایت تحلیل عاملی انجام شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که شاخص‌های مورد مطالعه (دسترسی، ویژگی ساختاری، امکانات رفاهی، ویژگی اقتصادی، ویژگی اجتماعی و سلامت محیطی) با موضوع پژوهش و حتی مولفه‌های هر شاخص رابطه معناداری دارند. نتایج رضایت‌مندی ساکنان نیز نشان‌دهنده این است که منطقه ازنظر داشتن شاخص‌های مورد مطالعه پژوهش دارای مطلوبیت مناسبی می‌باشد. درنهایت ده عامل برای کیفیت مسکن از منظر کیفیت خیابان، نوع ساختمان‌، تقاضای مسکن، سطح فرهنگی، امکانات رفاهی، دسترسی به ایستگاه و خطوط حمل‌ونقل، خلوتی محل، کیفیت صوتی و هوا، نسبت قومی و نژادی و عوارض و مالیات شهرداری قابل شناسایی است. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون مشخص می‌کند که بالاترین همبستگی مربوط به شاخص‌های امکانات رفاهی با دسترسی و ویژگی اقتصادی بوده است.

analysis of residents' satisfaction with the quality of housing in urban neighborhoods with the approach of spatial justice: the case study on district 2 of tehran

the most important function of any city is its residential role, and for this reason, the qualitative characteristics of housing play an essential role in the quality of urban spaces and social-spatial justice. with the rapid growth of urbanization in the last century, especially in underdeveloped societies, followed by the natural growth of the population, migration and the shrinking of the household dimension, causing serious challenges in the city, including the reduction of housing quality and inequality in various physical, environmental, service, social and economic dimensions. housing is one of the vital needs of humans, for this reason, residents' satisfaction with the quality of housing in urban areas can be analyzed, and neglecting this important issue can cause housing inequality. the aim of the current research is to analyze the residents' satisfaction with the quality of housing at the level of neighborhoods in the 2nd district of tehran. the research method of this research is descriptive-analytical with an applied nature, and it has been done in the collection of information through documentary and survey methods using the questionnaire method. the collected data were done using the sample t-test, satisfaction level of housing quality indicators, pearson's correlation test and finally factor analysis. the findings show that the studied indicators (access, structural features, amenities, economic features, social features and environmental health) have a significant relationship with the research topic and even the components of each indicator. the results of the residents' satisfaction also indicate that the area is favorable in terms of having the indicators studied in the research. finally, ten factors for housing quality can be identified from the perspective of street quality, building type, housing demand, cultural level, amenities, access to the station and transportation lines, quietness of the place, sound and air quality, ethnic and racial ratio, and municipal fees and taxes. the results of pearson's correlation analysis indicate that the highest correlation was related to the indicators of amenities with accessibility and economic characteristics.