نگرشی بر ستایش خیام در اشعار شاعران سدۀ نوزدهم و بیستم روسیه

شهرت عمر خیام در روسیه بیشتر به خاطر رباعیات او است که بارها توسط مترجمان مختلف از زبانهای اروپایی و سپس از فارسی به روسی ترجمه شده است. خیام در روسیه ، همراه با دیگر شاعران خراسانی. فردوسی و عطار و شاعران فارس؛ سعدی و حافظ ، پیشتاز در شعر و ادبیات روسیه اند. از جمله مترجمان و شاعران روسی که نقش عمده ای در معرفی خیام به جامعه روسیه داشتند می توان به ولیچکو ، پورفیروف ، والنتین ژوکوفسکی ، لبدینسکی ، بالمونت و دیگران اشاره کرد. میزان کارهای انجام شده درباره خیام نشان دهنده علاقه شدید روسها به شاعر «سرزمین پارس قدیم» است. شاعران روسی علاوه بر تمجیدهای خیام ، گاه شعر خود را با کلمه ای از وی آغاز کرده اند. با بررسی اشعار شاعران روسی از دوره های مختلف در می یابیم که علاقه روس ها به خیام نه تنها کم نشده بلکه افزایش یافته و به اوج جدیدی رسیده است. رباعیات خیام منبع الهام ایده های فلسفی و عرفانی و منبعی برای اشباع خلا معنوی ، درک «رمز و رازهای ابدی» ، حل معمای «جهان قدیم» و کیهان شناسی است. رباعیات خیام درهای اسرارآمیز و مرموز جهان را به روی روشنفکران و خوانندگان روسی گشوده و شراب وجود جهان را چشیده است.

An Overview of Khayyam's Praise in Poems of 19th and 20th Century Russian Poets

Omar Khayyam's fame in Russia is largely due to his quatrains, which have been translated many times by various translators from European languages and then from Persian into Russian. Khayyam in Russia, along with other Khorasanian poets; Ferdowsi and Attar, and poets of the Fars; Saadi and Hafiz, is at the forefront of Russian poetry and literature. Among the Russian translators and poets who played a major role in introducing Khayyam to the Russian community can be Velichko, Porfirov, Valentin Zhukovskij, Lebedinskij, Bal'mont and et al. The amount of works done on Khayyam show the Russians' keen interest into poet of the «Old Persian Land». Khayyam's quatrains drew praise from Russian poets and led him to praise poems, including poems by N. Turoverov, A. Chachikov, Aleksej Surkov, Dmitrij Kedrin, Georgij Ivanov, Grigorij Sannikov, Evgenij Vinokurov, German Pliseckij and Sergej Esenin. Russian poets, in addition to Khayyam's praise, have sometimes begun their poetry with a word from him as an epigraph. The travelogue is one of the credible sources that has helped the Russians' interest in Orientalism, especially Persian poetry and literature. By examining the poems of Russian poets from different eras and with different ideas and schools, we find that Russians' interest in Khayyam has not only diminished, but also increased and reached new heights. Khayyam's quatrains are a source of inspiration for philosophical and mystical ideas and a source for spiritual vacuum saturation, understanding of «eternal mysteries», solving the «Old World» puzzle, and cosmology. Khayyam's quatrains has opened the mysterious and mysterious doors of the universe to Russian intellectuals and readers and has tasted the wine of the existence of the world.