زبان و ادبیات فارسی و تربیت ذهن

یکی از برجسته‌ترین درونمایه شعر فارسی تعلیم و تربیت است که در بیشتر آثار ادبی از گذشته تا حال دیده می‌شود. بیشتر آثار متون ادبی، بخصوص آثار تعلیمی، به مسائل تربیتی، اخلاقی و... نگرش خاصی داشته‌اند و در جهت سمت و سو دادن ذهن مخاطبان به مسائل اخلاقی و تربیتی و حتی فراتر از آن جد بلیغ کرده‌اند. ادبیات از نظر اخلاق در تشکیل نظم ارزش‌های اخلاقی و اصول شخصیت انسان‌ها سهم بسزایی دارد. ادبیات به انسان کمک می‌کند تا خویشتن خویش را بشناسد و به حقیقت‌جویی و تفکر صحیح دست یازد. مشتاقان متون ادبی نیز با غور در آثار شاعران و نویسندگان، جهانی تازه برای خویش می‌سازند و خویشتن را با شخصیت‌های متون، همذات‌پنداری می‌کنند و با بازافکندن داستان بر زندگی خویش به غایت و نهایت بسیاری از مسائل پی می‌برند و بدین طریق تفکر و تعقل و ذهن خویش را پرورش می‌دهند. مطالعه آثار ادبی سبب کسب تجربیات ادبی می‌شود و به ما کمک می‌کند تا نسبت به فعالیت‌های درونی اذهان آگاه و هوشمند معرفت کسب کنیم و بدین طریق به تربیت ذهن و توسعه آگاهی در وجود خویش نایل شویم. تجربه‌های ادبی این امکان را فراهم می‌سازند تا ما به فهم حالات ذهنی بسیار دقیق و نافذ یک داستان نویس و شخصیت‌های داستان نایل شویم. آنگاه در فرآیند این تجربه با پرسش‌هایی درباره حالات شناختی و هیجانی خود مواجه شویم و در جهت ساماندهی خود بکوشیم تا آن را از ناهمگونی و آشفتگی برهانیم. در واقع تجربه‌های ادبی می‌توانند در خلال فرآیندهای خلاقیت ذهن خوانی خلق شوند.