ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های جو بهاره از لحاظ برخی صفات فنولوژیکی و مورفولوژیکی

به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های جو بهاره، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 27 ژنوتیپ در چهار تکرار، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم دیواندره انجام گرفت. اختلاف بین ژنوتیپ های مورد مطالعه، در اکثر صفات غیر از تاریخ گل دهی معنی دار بود که نشان‌دهنده تنوع بالا بین ژنوتیپ ها بود. عملکرد کل دانه، تعداد ساقه بارور، طول سنبله اصلی، شاخص برداشت و طول برگ پرچم از وراثت پذیری بالاتری نسبت به سایر صفات برخوردار بودند. با توجه به وراثت پذیری بالای آن ها می توان از این صفات در نسل های در حال تفکیک به منظور گزینش غیرمستقیم برای عملکرد دانه بهره برد. تجزیه علیت نشان داد که تعداد دانه در بوته و وزن هزار دانه روی عملکرد دانه کل اثر مستقیم مثبت و بالایی داشتند ولی اثر مستقیم وزن ریشک روی عملکرد دانه کمتر از این دو صفت بود. بنابراین، تعداد دانه و وزن هزار دانه از مهم ترین اجزای عملکرد دانه جو محسوب شدند. در تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ شماره یک در خوشه اول جای گرفت، خوشه دوم شامل ژنوتیپ های 26، 25، 27، 22، 14، 13 بود و بقیه ژنوتیپ ها در خوشه سوم قرار گرفتند. با توجه به میانگین ها، ژنوتیپ های کلاستر سوم می تواند در برنامه های به نژادی برای عملکرد دانه به کار رود. در تجزیه به مولفه‌های اصلی، سه مولفه اصلی اول، 88/52 درصد از تنوع کل را توجیه کردند. این مقادیر برای مولفه‌های دوم و سوم به ترتیب 17/23و 9/15 درصد بود. مولفه اول را می توان مولفه عملکرد دانه و بیوماس کل نام گذاری کرد. از این مولفه می توان در امر گزینش برای ژنوتیپ های جو بهاره استفاده کرد.

evaluation of genetic diversity of spring barley genotypes with respect to some phenological and morphological traits

introduction: barley (hordeum vulgare) is the fourth most important crop in the world. it is commonly used for human food, malt, and animal feed. through the study of pedigrees, morphological and biological traits, and molecular markers, it is possible to estimate the genetic diversity of crops, which plays an essential role in promoting breeding programs and preserving genetic resources. this study aims to identify superior barley genotypes in terms of phenological and morphological traits, group them using cluster analysis, and reduce the measured traits using principal component analysis.materials and methods: to evaluate the genetic diversity of spring barley genotypes based on phenological and morphological traits, an experiment was conducted at divandareh dryland agricultural research station using a randomized complete block design with 27 genotypes in four replications. in this investigation, plant height, tillering date, shooting date, flag leaf width, flag leaf length, awn length, spike length, internode length, diameter at node location, internode diameter, flowering date, dough stage, milk stage, rootlet weight, grain yield per plant, biomass per plant, total biomass, 1000 grains weight, harvest index, number of fertile stems, number of florets per spike, number of grains per spike, number of leaves at spike emergence, germination date, maturity date, number of grains per plant, spike emergence date and total grain yield were evaluated. analysis of variance was performed, and the method of least significant differences was used to compare the means (lsd). using pearson’s correlation coefficient, the relationship between the studied traits was determined. principal component analysis was utilized for data reduction. using cluster analysis, the studied genotypes were grouped. mstatc and spss softwares were utilized for data analysis.results and discussion: except for flowering date, differences between genotypes were significant for the majority of traits, indicating a high level of diversity among spring barley genotypes. greater heritability was observed for total grain yield, number of fertile shoots, main spike length, harvest index, and flag leaf length than for other traits. these traits can be used to segregate generations for indirect grain yield selection due to their high heritability.