ارزیابی شاخص‌های رقابتی در کشت مخلوط چای ترش- ماش در نظام‌های مختلف خاک‌ورزی

به‌منظور بررسی شاخص‌های رقابتی و عملکرد دو گونه چای ترش و ماش در کشت مخلوط، آزمایشی در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل، به‌صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی در سه سطح شامل خاک‌ورزی بدون شخم، شخم کاهش‌یافته (دیسک)، شخم مرسوم (گاوآهن و دیسک) و عامل فرعی نسبت های کشت مخلوط در پنج سطح شامل کشت خالص چای ترش، کشت خالص ماش،50 درصد چای ترش  بعلاوه 50 درصد ماش، 75 درصد چای ترش بعلاوه 25 ماش، 25 درصد چای ترش  بعلاوه 75 درصد ماش در نظر گرفته شد. شاخص‌های مورد بررسی در این آزمایش شامل نسبت برابری زمین؛ شاخص رقابت، شاخص غالبیت و تزاحم نسبی بودند. بیشترین تزاحم نسبی از سیستم بدون خاک ورزی (3.02) و کمترین تزاحم نسبی چای ترش از سیستم خاک ورزی مرسوم (2.51) به دست آمد. بیشترین شاخص تزاحم نسبی مربوط به کشت مخلوط 75 درصد ماش  بعلاوه 25 درصد چای ترش (4.63) بدست آمد. در بین سیستم‌های مختلف خاک ورزی حداکثر ضریب غالبیت چای ترش از سیستم بدون شخم (0.79) به دست آمد. مقایسه برهم‌کنش  سیستم خاک‌ورزی در نسبت‌های مختلف کشت مخلوط نشان داد که بیشترین شاخص غالبیت برای چای ترش از سیستم بدون خاک ورزی و کشت مخلوط 75 درصد ماش بعلاوه  25درصد چای ترش (1.69) به دست آمد.  بالاترین مقدار نسبت برابری زمین در تیمار 75 درصد ماش بعلاوه 25درصد چای ترش حاصل گردید. با اندازه‌گیری سایر شاخص های رقابتی چای ترش با عملکرد اقتصادی بیشتر از قابلیت رقابت بیشتری نسبت به ماش برخوردار بود.

Evaluation of competitive indices in roselle- mung bean intercropping under various tillage systems

To examine the intercropping system of roselle with mung bean, a field experiment was carried out at the research farm of the University of Zabol. Split plot experiment performed on the basis of an RCBD with three replications. The main plot consisted of three tillage systems (notill, minimum and conventional tillage) and the subplot was 5 planting ratios (sole culture of roselle and mung bean, 50% roselle + 50% mung bean, 25% roselle + 75% mung bean, 75% roselle + 25% mung bean). The parameters studied in this experiment included land equivalent ratio (LER), relative crowding coefficient (RCC), completive index and dominance index. The highest RCC was obtained at notill (3.02) and the lowest RCC was obtained in conventional tillage (2.51). The highest RCC was obtained at 25% roselle + 75% mung bean (4.63). Among different tillage systems, the greatest dominance index of roselle was obtained from the notill system (0.79). The interaction of tillage systems and different ratios of intercropping showed that the highest dominance index for roselle was obtained from notill and intercropping of 75% mung bean + 25% roselle (1.69). The highest LER was obtained in plants grown at 75% mung bean + 25% roselle. Comparison of competitive indices of intercropping of roselle and mung bean showed that roselle with higher economic yield is more competitive than mung bean.