تغییرات زمانی و مکانی خشک‌سالی هواشناسی و ارتباط آن با شاخص‌های دمایی و وضعیت پوشش گیاهی با استفاده از سنجش از دور و تصاویر ماهواره‌ای در شهرستان مرودشت

خشک‌سالی یک خطر پیچیده و مهم محسوب می‌شود که شدت آن به اقلیم و شرایط آب و هوایی هر منطقه بستگی دارد که می­تواند باعث تغییر ویژگی‌های پوشش گیاهی شود. بی‌شک وقوع خشک‌سالی و در نتیجه آن بحران کاهش و کمبود منابع آب یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مخاطرات محیط زیست طبیعی است که بشر از گذشته تاکنون با آن مواجه بوده و نیاز به برنامه‌ریزی همه‌جانبه جهت مقابله با این پدیده است. در تحقیق حاضر خشک‌سالی شهرستان مرودشت با استفاده از سنجش از راه دور و تصاویر ماهواره‌ای به‌صورت سری زمانی تغییرات و هم‌چنین وضعیت خشک‌سالی حاصل از تصاویر ماهواره‌ای با استفاده از spi مورد بررسی قرار گرفته است. بدین‌منظور 460 تصویر از محصولات دمای سطح زمین (lst) و پوشش گیاهی (ndvi) مربوط به سنجنده مودیس ماهواره ترا تصاویر ماهواره‌ای در دوره آماری 20 ساله (2019– 2000) جهت برآورد شاخص وضعیت دمایی (tci) و شاخص وضعیت پوشش گیاهی (vci) استفاده شد. هم‌چنین، وضعیت خشک‌سالی با استفاده از داده‌های بارش ثبت ‌شده توسط ایستگاه‌های موجود در محدوده مورد مطالعه و spi به‌وسیله نرم‌افزار matlab در بازه‌های زمانی 3، 6 و 12 ماهه محاسبه شد. با توجه به نقشه‌های حاصل از tci وضعیت خشکی خیلی شدید بیش‌تر در قسمت‌های جنوبی و جنوب غربی به‌ویژه در سال‌های 2016 و 2018 مشاهده می‌شود. بر اساس نقشه‌های حاصل از ndvi، محدوده مورد مطالعه دارای تراکم پوشش گیاهی معمولی و نیمه‌متراکم بوده که در تمامی نواحی مختلف آن پراکنده‌ شده و بر اساس نقشه‌های حاصل از شاخص خشک‌سالی vci، در هیچ‌یک از سال‌ها، شهرستان مرودشت با خشکی بسیار شدید و شدید مواجه نبوده است. هم‌چنین، مطابق با نتایج به‌‌دست‌ آمده از بازه‌های مختلف spi سال‌های 2016 و 2018 بیش‌ترین میزان خشک‌سالی مشاهده شد و سال 2013 در هر سه بازه spi از خشک‌سالی کم‌تری نسبت به سایر سال‌ها برخوردار است. در نهایت، تحلیل ضریب همبستگی نشان داد که spi همبستگی بیش‌تری با tci در مقایسه با vci دارد.

spatio-temporal variation of meteorological drought and its relation with temperature and vegetation condition indices using remote sensing and satellite imagery in marvdasht city

introductiondrought is considered a complex hazard, whose severity depends on the climate and weather conditions of each region. in fact, drought is caused by dry and unusual weather conditions, among other things, lead to a change in vegetation characteristics. since this dangerous phenomenon is caused by the lack of rainfall for a long period of time, it slowly and gradually leads to a natural disaster and conquers the environment compared to other environmental hazards. therefore, it is not noticed and taken less seriously by people and authorities. undoubtedly, the occurrence of drought and as a result the crisis of reduction and shortage of water resources is one of the main and most important risks of the natural environment that humans have faced since the past. therefore, it can be stated that the possibility of this natural phenomenon also exists in humid areas. drought causes unfortunate and in some cases irreparable damage to human life as well as the natural ecosystem which is very different from other natural events such as floods, storms, and earthquakes.