ارزیابی هوازدگی و مقاومت واحدهای سنگی نسبت به فرسایش در منطقۀ اسلام‌آباد غرب، استان کرمانشاه

بررسی هوازدگی و مقاومت واحدهای سنگی نسبت به فرسایش از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا شناخت علمی و تجربی از مقاومت سنگ‌ها در منطقه و در نتیجه رتبه‌بندی آن‌ها نسبت به یک‌دیگر و هم‌چنین مقاومت آن‌ها نسبت به عوامل فرساینده می‌تواند کمک شایانی در جهت ارزیابی مقاومت سنگ‌ها و پیشنهاد راهکارهای مدیریتی در کنترل بهینه میزان فرسایش در منطقه داشته باشد. به‌همین‌دلیل این مطالعه با هدف بررسی هوازدگی و رتبه‌بندی مقاومت توده سنگ سازندهای زمین‌شناسی به فرسایش در منطقۀ اسلام‌آباد غرب انجام شد. در این پژوهش هوازدگی با روش لوئیس پلتیر با استفاده از نقشه‌های هم‌دما و هم‌بارش که در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی با داده‌های اقلیمی تهیه شدند، مورد بررسی قرار گرفت و برای بررسی مقاومت واحدهای سنگی از ویژگی‌های ذاتی مواد تشکیل‌دهنده سنگ‌ها شامل ترکیب کانی‌شناسی و بافت استفاده شد. در مرحله آخر بررسی و تفسیر نتایج و در نهایت طبقه‌بندی سنگ‌ها و سازندهای موجود در منطقۀ مورد مطالعه با توجه به منابع علمی به روش کیفی انجام شد. نتایج نشان داد که از نه وضعیت مورفوژنتیکی موجود در مدل پلتیر، دو وضعیت نیمه‌خشک و ساوان در شرایط اقلیمی منطقه اتفاق می‌افتد، با توجه به نمودار پلتیر و مقدار بارش و دمای منطقۀ مورد مطالعه رژیم غالب در منطقه هوازدگی متوسط شیمیایی و هوازدگی خیلی کم است و از نظر مقاومت واحدهای سنگی نسبت به فرسایش، سنگ ‌آهک آسماری و آهک دولومیتی شهبازان مقاوم به فرسایش و نهشته‌های آواری غیرپیوسته شامل انواع رسوبات آبرفتی بستر و دشت سیلابی رودخانه‌ها، پادگانه و مخروط‌افکنه‌های آبرفتی حساس به فرسایش هستند. به‌طورکلی منطقۀ مورد مطالعه به فرسایش حساس است و انواع فرسایش‌ها در منطقه دیده می‌شود که اجرای برنامه‌های حفاظت خاک و انتخاب روش‌های مبارزه متناسب با شرایط منطقه را ضروری می‌نماید.

assessing weathering and resistance of rock units against erosion in the west islamabad region, kermanshah province

introductionthe effects of weathering and erosion on quaternary rocks and deposits depend on several factors, some of which are related to the nature of the rock and other factors are related to the external environment. investigating all of the erosive factors is difficult and complex, therefore, the effective factors should be prioritized and taken into account in order to be able to determine a statistical relationship between the erosive factors and sediment statistics. investigating the weathering and erodability of rock units is very important because of scientific and experimental knowledge of the rock’s erodability in the region and as a result, their ranking and also their resistance to erosive factors can be a great help in evaluating the erodibility of rocks and for decision-making about the erosion control project in the region. for this reason, this study was conducted with the aim of investigating the weathering and rating of the rock mass resistance of geological formations to erosion in the west islamabad region. materials and methods in this research, the role of weathering was investigated with the lewis peltier method using isotemperature and isohyetal maps that were produced in the arcgis environment using climatic data. various parameters can be effective in weathering processes, the most important of which are average temperature and annual precipitation, and peltier models are also created based on these two parameters. for analyzing the resistance of stone units, the inherent characteristics of the parent materials which include mineralogical composition and texture were used. the types of stones and formations in the region were identified using geological maps and google earth. in the last stage, the analysis and interpretation of the results and finally the classification of rocks and formations in the study area were done using a qualitative method. results and discussionaccording to the peltier diagram and the precipitation and temperature of the study area, the results showed that the prevailing regime in the area is moderate chemical weathering. also, out of the nine morphogenetic states in the peltier model, two semi-arid and savanna states occur in the climatic conditions of the region. the study area is diverse in terms of rainfall due to its topography condition. the highest rainfall and the lowest temperature belong to the northern part of the region, and the highest annual rainfall is about 700 mm, which is considered one of the savan regions in terms of morphogenetic regions. the dominant feature of the savan region can be called the activity of runoff and the moderate influence of the prevailing winds in the region. other parts of the study area are considered as part of the semi-arid region due to rainfall and average temperature. the most important geomorphodynamic features of these areas are the influence of wind and moderate to intense running water activity. water erosion occurs due to heavy rainfall in an area. so, if the amount of runoff is high, water and river processes can be intensive, but this situation in the diagram may be somewhat misleading because in areas with high rainfall and high temperature, this type of erosion is weak. pelletier probably drew this diagram based on the vegetation, precipitation, and temperature condition, because in areas with high temperature and high precipitation, rich vegetation is formed, which prevents soil erosion due to the presence of foliage and an extensive root system.