پهنه‌بندی حساسیت وقوع زمین‌لغزش و ریزش سنگ در محدوده کرند غرب و سرپل ذهاب (محور گردنه پاطاق) استان کرمانشاه

ناپایداری‌های دامنه‌ای از مشخص‌ترین نوع مخاطرات طبیعی هستند که با دخالت‌های انسانی تشدید شده و موجب بروز خسارت‌های جانی و مالی به‌ویژه در جاده‌های کوهستانی می‌شود.   در همین راستا گردنه پا‌طاق به‌عنوان محور مواصلاتی بین کرند غرب و سرپل ذهاب در استان کرمانشاه، از مناطق مستعد حرکات توده‌ای ازجمله زمین‌لغزش و ریزش سنگ است. در زلزله 7.3 ریشتری 21 آبان 1396 در ازگله کرمانشاه، رخداد زمین‌لغزش و ریزش کوه در منطقه به وقوع پیوست و محور موردنظر در اثر ریزش کوه مسدود گردید. این پدیده، امدادرسانی به مناطق شهری و روستایی  با مشکل مواجه کرد؛ بنابراین لزوم توجه و آگاهی از عوامل موثر بر این پدیده‌های طبیعی بیش‌ازپیش احساس می‌شود. جهت دستیابی به این هدف، در این پژوهش از مدل ترکیب خطی وزنی (wlc) بادر نظر گرفتن معیارهای شیب، شکل دامنه یا شاخص انحنا، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از گسل، فاصله از جاده، زمین‌شناسی و کاربری ارضی به‌منظور پهنه‌بندی مناطق مستعد مخاطره زمین‌لغزش و ریزش سنگ استفاده‌شده است. منطقه موردمطالعه به پنج طبقه تقسیم‌بندی شد. نتایج کلی این پژوهش نشان داده است که از نظر وقوع زمین‌لغزش، پهنه‌های با ناهمواری خشن و شیب زیاد و در واحد سنگ‌شناسی آغاجاری پتانسیل رخداد زمین‌لغزش بیشتر است. به دلیل کوهستانی بودن منطقه و پدیده هوازدگی سنگ‌ها، احتمال رخداد ریزش سنگ افزایش می‌یابد. قابل‌ذکر است که زمین‌لرزه به‌عنوان یکی از عوامل مهم و محرک در رخداد حرکت‌های دامنه‌ای است. شناسایی مناطق با پتانسیل وقوع حرکات دامنه‌ای و بهره‌گیری از روش‌ها و تکنیک‌های مکان‌ محور و متکی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش‌ازدور می‌تواند راهکار مناسبی در مدیریت و برنامه‌ریزی در جهت کاهش خسارات ناشی از مخاطرات حرکات دامنه‌ای باشد.

landslide and rockfall susceptibility zoning in the area of kerend-e gharb and sarpol –e zahab (the axis of pataq pass) in kermanshah province

slope instabilities are among the most prominent natural hazards that are exacerbated by human interventions, leading to fatal and financial damages, especially on mountain roads. in this regard, the pataq pass, serving as a transportation axis between kerend and sarpol-e zahab in kermanshah province, is prone to mass movements such as landslides and rockfalls. during the 7.3 magnitude earthquake on november 12, 2017, in ezgele, kermanshah, landslides and rockfalls occurred in the region, blocking the intended axis due to rockfall. this phenomenon posed challenges for urban and rural areas in terms of emergency response; hence, the necessity of attention and awareness of factors influencing these natural phenomena is more crucial than ever. to achieve this goal, the weighted linear combination (wlc) model was utilized in this study, considering criteria such as slope, domain shape or curvature index, slope direction, elevation, distance from fault lines, distance from roads, geology, and land use to zone areas susceptible to landslide and rockfall hazards. the study area was divided into five categories. the overall results of this research indicate that in terms of landslide occurrence, areas with rough topography and steep slopes, particularly in the agajari geological unit, have a higher potential for landslides. due to the mountainous nature of the region and the phenomenon of rock weathering, the likelihood of rockfall increases. it is worth mentioning that earthquakes play a significant role as a driving factor in slope movements. identifying areas with potential for slope movements and utilizing location-based methods and techniques relying on geographic information systems and remote sensing can serve as effective strategies in managing and planning to reduce damages resulting from slope movement hazards