مطالعه و پایش روند تغییرات جزایر‌ حرارتی در استان تهران و رابطه آن با متغیرهای اقلیمی و آلاینده‌ها

یکی از دغدغه‌های زیست محیطی مهم جهانی در طی سال‌های اخیر پدیده گرمایش زمین است. شناخت روابط بین پدیده‌های تاثیرگذار بر این پدیده، راهی برای کاهش و کنترل دمای سطح زمین و عدم شکل‌گیری جزایر‌حرارتی ناشی از آن می‌باشد. هدف این پژوهش تعیین رابطه شدت دمای سطح زمین با متغیرهای so2، ch4  ، co، o3 ، no2 ، hch ، h2o ،pm  ،lst-day  و همینطور بررسی تغییرات زمانی مکانی جزایر حرارتی در استان تهران می‌باشد. در این بررسی از تولیدات  8 روزه ماهواره آکوا و داده‌های  سنتینل5 به همراه روش کد‌نویسی به زبان جاوا اسکریپت در سامانه گوگل ارث انجین، تحلیل‌مسیر و روش خوشه‌بندی استفاده شده است. بنا ‌بر یافته‌های پژوهش، روند و جهت تغییرات مکانی جزایر حرارتی استان تهران درطی سال‌های  2022 2000 از شهر تهران به سمت شهرها و شهرک‌های اقماری اطراف آن در حال حرکت و تغییر مکان بوده‌است.  بر اساس مشابهت دمایی بین مناطق 22 گانه شهری به روش خوشه بند‌ی k-mean  شش خوشه اصلی تشکیل گردید. نتایج جدول نهایی تحلیل‌مسیر به کمک نرم افزار amos، نشان داد که در بین متغیرهای مورد مطالعه؛ بیشترین ضریب تاثیرکلی بر افزایش دمای شبانه سطح زمین به ترتیب مربوط به دمای روزانه سطح زمین، بخار آب و مونوکسیدکربن بوده است. همچنین ذرات pm بیشترین ضریب تاثیر کلی را در کاهش دمای شبانه به خود اختصاص داده است. 

study and monitoring the changes in thermal islands in tehran province and their relationship with climatic variables and pollutants

one of the major global environmental concerns in recent years is the phenomenon of globalwarming. understanding the relationships between the phenomena affecting this phenomenon canbe a way to reduce and control the surface temperature and prevent the formation of thermalislands.the aim of this study was to determine the relationship between surface temperature intensitywith variables so2, ch4, co, o3, no2, hcho, h2o, pm, lst-day as well as temporal and spatialchanges of thermal islands in tehran province. in this study, 8-day productions of aqua satellite andsentinel-5 data along with coding method in javascript language in google earth engine system,path analysis and statistical clustering method have been used. according to the research findings,the trend and direction of spatial changes in the thermal islands of tehran province during the years2022-2000 from tehran to the surrounding cities and satellite towns have been moving andrelocating.based on the temperature similarity between the 22 urban areas, six clusters were formedby k-mean clustering method. based on the results of the final table of path analysis using amossoftware, among the studied variables, the highest coefficient of total impact on the increase in nightsurface temperature was related to the daily surface temperature, water vapor and carbon monoxide,respectively. pm particles also have the highest overall impact factor in reducing the nighttemperature.