گونه شناسی پایداری محله ای در توسعه فضایی شهر گرگان

با آغاز نوگرایی در ایران که از اوایل حکومت پهلوی آثار عینی‌تر آن در شهرها ظاهر شد، محله‌های تاریخی که پویایی و پایداری خود را در گذشت زمان نشان داده بودند، رو به زوال نهادند و بافت جدید که عمدتاً به تدریج از دهه‌ی چهل تاکنون پیرامون بخش تاریخی ساخته شده است، در این بافتها بسیاری از ویژگیهای محله‌های تاریخی شکل نگرفته است به این ترتیب محله‌های تاریخی و جدید  در شهر گرگان از نظر پایداری  با تغییرات و چالشهای مواجه شده‌اند،  که باید شناخته شود. در پژوهش حاضر با نگاهی به مقوله‌ی پایداری محله‌ای، ابعاد مختلف آن و سطح پایداری محله‌ای در 8 محله شهر گرگان بررسی شد. روش تحقیق حاضر به توجه به ماهیت تحقیق، سوال و اهداف تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و از دو فاز شکل گرفته است. در فاز اول تحقیق به بررسی روند گسترش  فضایی شهر گرگان در طی 45 سال اخیر پرداخته شد که بدین منظور از تصاویر ماهواره‌ای بهره گرفته شد، در فاز دوم تحقیق به گونه‌شناسی پایداری محله‌ای در 8 محله شهر گرگان که از گونه‌های متفاوت یافتی و کالبدی بوده، پرداخته شد و در این مرحله ازمدلهای vikor،saw و تکنیک کپ‌لند استفاده شد، نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق نشان داد که در بازه‌ی زمانی 45 ساله شهر گرگان با گسترش شهری بسیار زیادی مواجه بوده و محلات جدید در قالب محلات الحاقی و شهرک‌سازی و طرح‌های توسعه شهری شکل گرفتند. محلات قدیمی شهر گرگان در بین شاخص‌های پایداری اقتصادی، کالبدی زیست‌محیطی و اجتماعی پایداری قبلی خود را ندارند؛ و شکل‌گیری محلات جدید و بدون برنامه و ادغام روستاها در شهر گرگان ازجمله اوزینه و انجیراب و گرگان جدید در سالهای بعد از انقلاب نشان می‌دهد که این محلا صرفاً محلی برای سکونت اقشار پایین جامعه بوده و نشانی از کارکرد و هویت محله‌ای و پایداری محله‌ای در آن‌ها به چشم نمی‌خورد. 

typology of neighborhood sustainability in the spatial development of gorgan city

with the beginning of modernization in iran, whose more objective effects appeared in the cities from the beginning of the pahlavi regime, the historical neighborhoods that had shown their dynamism and stability over time began to decline, and the new context, which mainly gradually developed around the sector from the forties it has been built historically, in these contexts, many of the characteristics of historical neighborhoods have not been formed, thus the historical and new neighborhoods in gorgan city have faced changes and challenges in terms of sustainability, which should be recognized. in the current research, looking at the category of neighborhood stability, its different dimensions and the level of neighborhood stability in 8 neighborhoods of gorgan city were investigated. according to the nature of the research, the research questions and objectives, the present research method is descriptive-analytical and consists of two phases. in the first phase of the research, the spatial expansion process of gorgan city during the last 45 years was investigated, for this purpose, satellite images were used. was discussed and at this stage the models vikor, saw and capeland technique were used, the results of the research findings showed that in the 45-year period of time, gorgan city has faced a lot of urban expansion and new neighborhoods in the form of additional neighborhoods and settlements and development plans a city was formed. among the indicators of economic, physical, environmental and social stability, the old neighborhoods of gorgan city do not have their previous stability; and the formation of new and unplanned neighborhoods and the integration of villages in the city of gorgan, including ozineh, anjirab, and new gorgan in the years after the revolution, shows that these neighborhoods were only a place for the lower strata of society to live, and it is a sign of the function and identity of the neighborhood and the stability of the neighborhood in them. it is not visible.