بررسی الگوی علی مولفه‌های موثر در مدیریت بحران مناطق شهری (مورد مطالعه: شهر شیروان)

شهرها اغلب محل تراکم بسیار زیاد جمعیت و پدیده های انسان ساخت هستند. به همین دلیل در صورت نبود آمادگی برای مقابله بابحران، احتمال بروز خسارات جانی و مالی بالا است. در این بین مباحث برنامه ریزی شهری و ارتباط آن با مدیریت بحران از موضوعات مهم و قابل تامل مبحث خطرپذیری سیستم شهری می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوی علمی مولفه های موثر در مدیریت بحران مناطق شهری تدوین شد. روش به کار رفته در این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است. جامعه ی آماری این پژوهش را خبرگان و اساتید جغرافیاو برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی شهری و منطقه ای در شهر شیروان تشکیل می‌دادند. خبرگان به روش گلوله برفی و از میان اساتید دانشگاهی و پژوهشگران فعال در زمینه مدیریت بحران شهری انتخاب شدند. حجم نمونه در نظر گرفته‌شده برای تکمیل پرسشنامه 25 نفر از اساتید دانشگاهی و متخصصان حوزه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه مبتنی بر دیماتل فازی بود از آنجا که پرسشنامه مورد استفاده، برپایه ی معیارهای شناسایی شده در پیشینه پژوهش و دیدگاه کارشناسان و صاحب نظران تهیه شده بود، روایی پرسشنامه، خود به خود تایید می شود. به منظور سنجش پایایی پرسشنامه، از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد، و میزان آن 0.80 به دست آمد این میزان، نشان دهنده پایایی مناسب پرسشنامه است. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که در مرحله بیش از بحران از میان شاخص های مورد مطالعه  براساس مقدار d-r، شاخص ظرفیت و توانمندسازی با مقدار 1.255 به عنوان تاثیرگذارترین شاخص در مرحله پیش از بحران، در مرحله حین بحران شاخص امداد و پاسخگویی  با توجه مقدار 1.953، و در مرحله بعد از بحران شاخص حمایت دولت با بیشترین مقدار d-r 1.932 به عنوان تاثیرگذارترین شاخص در شناسایی شدند. در یک نتیجه گیری کلی می توان عنوان نمود که مدیریت بحران در شهر شیروان نیازمند دیدگاهی ساختاری و جامع است و نیاز است که برنامه ریزی در راستای مدیریت بحران شهر مورد مطالعه به مولفه های شناسایی شده در این پژوهش توجه ویژه ای شود.

investigating the causal model of the effective components in the crisis management of the studied urban (case study: shirvan city)

cities are often placing of high population density and man-made phenomena. for this reason, if there is no preparation to deal with the crisis, the probability of human and financial losses is high. among the topics of urban planning and its relationship with crisis management, one of the important and worthy topics is the topic of riskiness of the urban system. the present study was compiled with the aim of investigating the causal model of the effective components in crisis management in urban areas. the method used in this research is practical in terms of purpose and analytical in terms of descriptive method. the statistical population of this research was made up of experts and professors of geography, urban planning, urban and regional planning in shirvan city. experts were selected by the snowball method and the considered sample size to complete the questionnaire of 25 university professors and experts in the research field. the tool of data collection was a questionnaire based on fuzzy dimetal, since the questionnaire used was prepared based on the criteria identified in the background of the research and the views of experts and experts. among the indicators studied based on the d-r value, the capacity and empowerment index with a value of 1.255 as the most influential index in the pre-crisis stage, during the crisis stage the aid and response index with a value of 1.953, and in the post-crisis stage the government support index with the highest d-r value of 1.932 was identified as the most influential index. in a general conclusion, it can be stated that crisis management in shirvan city requires a structural and comprehensive perspective, and it is necessary to pay special attention to the components identified in this research when planning in line with the crisis management of the studied city.