تحلیلی بر عوامل جغرافیایی موثر در الگوی مسکن روستایی (مطالعه موردی: روستاهای پلکانی شهرستان خلخال)

ایجاد و گسترش سکونتگاه‌های روستایی تحت تاثیر عوامل گوناگونی است، این عوامل به دو دسته عوامل طبیعی و انسانی تقسیم می‌شوند، که تاثیر آنها بر ساخت و الگوی این سکونتگاه ها غیرقابل انکار است. تغییرات صورت گرفته در الگو و شیوه معماری مسکن روستایی بسیار زیاد و به شکل‌های مختلفی رخ داده است. بررسی نقش عوامل طبیعی و انسانی در الگوی مسکن روستایی و تعیین میزان همبستگی این عوامل با مسکن روستایی هدف عمده پژوهش حاضر می باشد. روش تحقیق در این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی می باشد. در بخش اول نتیجه مطالعات نشان می‌دهد، عوامل طبیعی نقش بسیار موثری در  الگوی مسکن روستایی در این منطقه داشته است. از این رو در بین عوامل طبیعی، توپوگرافی خاص منطقه، نقش پر رنگتری نسبت به دیگر عوامل محیطی داشته‌ است. در بین عوامل انسانی نیز  عامل فرهنگی_اجتماعی بیشترین تاثیر را بر الگوی مسکن روستایی داشته است. جامعه آماری تحقیق 5 روستای پلکانی شهرستان خلخال با 10650 نفر جمعیت در قالب 1940 خانوار می‌باشد. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 320 خانوار روستایی انتخاب شده است، که به صورت نمونه‌گیری تصادفی مورد پرسشگری قرار گرفته‌اند. برای تحلیل داده‌ها از روش همبستگی پیرسون و اسپیرمن و رگرسون چند متغیره با استفاده از نرم افزار spss کمک گرفته شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که ارتباط معنی‌دار و نسبتا قوی با ضریب 0.675 بین عوامل انسانی و الگوی مسکن روستایی در محدوده مورد مطالعه وجود دارد، به نحوی که شاخص فرهنگی – اجتماعی حدود 58.8 درصد بر الگوی مسکن را تبیین می‌کند.

an analysis of the effective geographical factors in the rural housing pattern (case study: the terraced villages of khalkhal county)

the creation and expansion of rural settlements is influenced by various factors, these factors are divided into two categories of natural and human factors, whose impact on the construction and pattern of these settlements is undeniable. changes in the pattern and architectural style of rural housing have occurred in many different ways. the present study has examined all the factors affecting the rural housing model in khalkhal county. the main purpose of this study is to investigate the role of natural and human factors in the rural housing model and determine the degree of correlation between these factors and rural housing. the research method in this study is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. in the first part, the results of studies show that natural factors have played a very effective role in the pattern of rural housing in this region. therefore, the role of factors such as water resources, climate and, most importantly, the specific topography of the region have played a more colorful role than other environmental factors. in the second part, the effects of human factors in rural areas on the rural housing model are examined. the statistical population of the study is 5 villages of khalkhal city with a population of 10,650 people in the form of 1940 households. the sample size is 320 rural households, which were interviewed by random sampling. for data analysis, pearson and spearman and multivariate regression methods were used using spss software. the results show that there is a significant and relatively strong relationship with a coefficient of 0.675 between human factors and the rural housing model in the study area, so that the socio-cultural index explains about 58.8% of the housing model.