رویکرد مشارکتی در مدیریت سیلاب نواحی کوهستانی (مورد مطالعه: روستای سیجان، کرج)

در سال‌های اخیر، یک تحول پارادایمی در رویکرد برنامه ریزی از بالا به پایین به سمت برنامه‌ریزی پایین به بالا صورت پذیرفته است. بنابراین , یک تغییر اساسی از راهبردهای تحمیلی به یک رویکرد مشارکتی توسط جوامع محلی صورت پذیرفته است. بر این اساس هدف این مطالعه دارای دو رویکرداست : اول درک جامعه محلی روستای سیجان نسبت به خطرات سیل و ثانیا بررسی چگونگی واکنش آنان در مقابله با بحران سیل و اینکه چگونه این دانش می‌تواند در برنامه‌ریزی و مدیریت بلایای آینده  در روستای سیجان شهرستان کرج مورد استفاده قرار گیرد.روش این پژوهش کاربردی، اکتشافی، توصیفی و تحلیلی است. از جنبه هدف نیز  رویکرد این مقاله کاربردی می باشد از جنبه جمع آوری اطلاعات به ویژه شناسایی زمینه های مشارکت روستاییان در کاهش مخاطرات ناشی از سیل، تحقیق از نوع اکتشافی است. به لحاظ توصیف ویژگیهای جامعه مورد مطالعه و فرآیند توسعه مدیریت مشارکتی در مناطق روستایی از نوع توصیفی است. به منظور دستیابی به این اهداف، ارزیابی روستایی مشارکتی ( pra )، مصاحبه‌ها و مشاهدات به عنوان تکنیک جمع‌آوری داده‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. سپس با مشارکت اهالی روستا  نسبت به تدوین مدل آسیب پذیری روستائیان از سیل روستای سیجان بر اساس رویکرد مشارکتی اقدام گردید.همچنین به منظور ارزیابی اهمیت و ارتباط عوامل کاهنده سیل روستای سیجان نظرات مشارکت کنندگان در قالب طیف لیکرات استخراج و در قالب نمودار ون تدوین گردید. این مطالعه نشان داد که در میان شرکت کنندگان اتفاق‌نظر وجود دارد که سیل یک فرآیند طبیعی است، اما فعالیت‌های انسانی خطرات سیل را افزایش می‌دهند.همچنین در این مطالعه مشخص گردید که مردم روستای سیجان استراتژی‌هایی را پیشنهاد کردند که باید برای مقابله با مخاطرات ناشی از سیل در آینده مورد استفاده قرار گیرند . این استراتژی ها می تواند در شرایط محتمل وقوع بحران مورد توجه قرار گرفته و زمینه را برای جلوگیری از  کاهش اثراث وقوع بحران در آینده در سطح منطقه فراهم آورد

participatory approach in mountain flood management (case: sijan village in karaj city)

in recent years, there has been a paradigm shift in research from ‘top-down’ directives to ‘bottom-up’ planning. thus, there has been a change from imposing strategies to a participatory approach by indigenous people. this study uses the participatory approach to flood disaster management in sijan village and its environs. the aim of this study is twofold: first, to understand the perception of communities towards floods hazards; and second, to probe how communities respond to flood hazards and how this knowledge can be used in the planning and management of future disasters. in order to achieve these objectives, participatory rural appraisal (pra), interviews and observation were used as data collection techniques. the study found that there was consensus among the participants that flooding is a natural process, but human activities enhance the risks of flooding. human activities that were found to be the causes of flood included clearance of vegetation, cultivation in steep slope areas, the effect of relief, poor designs and maintenance of drainage system and settlement in inadequate areas. the study found that local communities did not cope when there was flooding. however, they suggested strategies that should be used to cope with future flood hazards. the study showed that village people proposed strategies to be used to cope with flood hazards in the future. among these factors, the approach of coordination and alignment of opinions, identification of flood risk dimensions, learning and acquiring valuable experiences, institutional analysis of governance in crisis situations, participatory analysis in explaining the trend of normal and abnormal structures caused by floods, can be used to prevent the occurrence of crisis in the region.